News

काेइँच लिपिमा पु्र्खाराधनासहित शिलालेख कपेर काःतका दुमा मुइलि शाँदार पिदारमा ७० केजीकाे घण्ट चढाइएकाे छ । सुनुवार सेवा समाजका सङ्घीय अध्यक्ष रणवीर सुनुवारकाे समुपस्थितिमा आज २०७९ साल जेठ ३१ गते विधिवत आदार पिदार गरी घण्ट चढाइएकाे हाे । वर्षकाे दुइ पटक उँधाैली उभाैली काेरा शाँदार पिदार गरिँदै आएकाे यस शाँदार ग्याेराङ (थान)बाट काेइँच भुमीकाे अन्य ८ मुइलिकाे शाँदार ग्याेराङ समेतकाे दर्शन गर्न सकिन्छ । यस वर्षकाे वैशाख पुर्णिममा गरिनुपर्ने शाँदार पिदार चुनावकाे कारणले पर सरेकाे थियाे भने घण्ट स्थापनाकाे लागि समेत पुर्वाधार नबनीकाे हुँदा एक महिना पछि सारेर शाँदार पिदार गरिएकाे हाे । र शाँदार पिदारकै दिन विशेष कारणले शाँदार गर्न नसकेकाे अवस्थामा विशेष क्षमापूजासहित पाँच दिन वा एक महिना पछि पनि शाँदार पिदार गर्न सकिने काेइँच परम्परागत नियम चलीआएकाे पाइन्छ ।
हङकङ कर्मथलाे बनाएका काःतका अग्रज तथा युवा समाजसेवीहरु मुलिच नरेश सुनुवार (ठुले) पुच्छारखिँ फाेत काःत, मुलिच श्यामकर्ण सुनुवार पुच्छार खिँ फाेत, ख्याेम्पातिच विष्णुप्रसाद सुनुवार (विश्वकिरण) पुश्पाते काःत, मुलिच बीरबहादुर सुनुवार फाेत काःत, र बुजिच नवीनकुमार सुनुवार (तारा) फाेत काःतले उक्त घण्ट चढाएका हुन् । नेपालमा उक्त घण्ट स्थापना गर्ने सहजीकरण कुलदीप सुनुवार स्मृति काेषका उपाध्यक्ष राजकुमार सुनुवार (राजन) ले गर्नु भएकाे हाे ।

तस्वीर साभार : Indra K Sunuwar र Ram Sunuwar काे फेसबुक वालबाट ।

दोहा, कतार : – किरातहरूले आफ्नो महान् राष्ट्रिय चाड शालिवा श्यादर पिदार, यक्वा तङनाम, साकेला उभौली-५०८२ भव्य रूपमा मनाएका छन्।
कतारमा स्थापित तीन किराँती संस्थाहरू सुनुवार सेवा समाज, किरात याक्थुङ चुम्लुङ कतार र किरात राई यायोक्खा शाखा कतारको किरात मूल समारोह आयोजक समितीद्धारा संयुक्त आयोजनामा शुभकामना आदानप्रदान तथा विविध सांस्कृतिक कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ।
कार्यक्रम सुनुवार सेवा समाज शाखा, कतारका अध्यक्ष नीरबहादुर सुनुवारको सभापतित्वमा र नेपाल आदिवासी जनजाती महासंघ कतारका अध्यक्ष पुरुषोत्तम सुनुवारको प्रमुख आतिथ्यमा ब्यानर अनावरण र दिप प्रज्वलन साथ नेपालि राष्ट्रिय गान, कर्मभुमीलाई सम्मान साथ कतारको राष्ट्रिय गान र “यो भुमी चुम्ने” किराँती राष्ट्रिय गानबाट कार्यक्रम अघि बढेको थियो। Read More

सानोहात्तीवन किरात धार्मिक वनमा गुरुयोजनानुसार सुनुवार सेवा समाजका माङहिम प्रतिनिधि कोषाध्यक्ष शोभा सुनुवार र सुसेस काठमाडौं अध्यक्ष गोपाल सुनुवार लगायत सुनुवार विद्यार्थी समाजका पुर्व सदस्य तथा इण्डिजिनिअस टेलिभिजनका अध्यक्ष देवकुमार सुनुवार तथा सुनुवार डट ओआरजिका सञ्चालक पाम सुनुवारको पहलमा कोइँचको मौलिक शाँदार ग्योर निर्माण गर्न पूर्खा तथा प्रकृति पूजन स्वघोषणा अभियान आजदेखि स्थागन भएको छ । उक्त स्थागनको सूचना सामाजिक सञ्जाल मार्पmत देवकुमार सुनुवार, गोपाल सुनुवारले स्थागन जानकारी गराउनु भएको छ । उक्त जानकारीमा स्वघोषणा अभियानमा सहभागी हुने सबैलाई आभार प्रकट गर्दै सबै इच्छुक दानवीर पवित्र मनहरुलाई सहभागी गराउन नसकेकोमा क्षमासमेत मागिएको छ । Read More

–कोइँचबु काःतिच ।
नेपाल कम्युनिष्ट पार्टीको केपी ओली सरकारले खोसेको विदा काङ्ग्रेस गठबन्धनकाे देउवा सरकारले पुन दिएको छ । काङ्ग्रेस नेतृत्वकाे गठबन्दन देउवा सरकारले आदिवासी जनजातिकाे चाडहरुलाइ राष्ट्रिय चाडकाे मान्यता दिँदै २०७९ सालदेखि पुनः सार्वजानिक विदाको रुपमा स्वीकृत गरेको छ । झट्ट बाहिरबाट हेर्दा प्रगति उन्नतिको कुरा गर्ने अग्रगामी कुरा गर्ने कम्युनिष्टहरुले आदिवासीको वाकलता गर्ने राजनीतिक पार्टी देखिए पनि व्यवहारमा भने आदिवासीको अधिकार खुम्चाएर वर्गीय कुरा गर्दै बढी जातिवादी र नव दलाल पूँजीवादी पार्टी भएको प्रमाणित गरेर देखाए ।

जनता समाजवादी पार्टीबाट मन्त्री बनेका राजेन्द्र श्रेष्ठको सिफारीसमा उक्त विदा पुन प्राप्त भएको उहाँको फेसबुक पेजमा पढ्न पाइएकाे थियाे । तर यसभन्दा अगाडि पनि मन्त्री परिषदमा सिफारीसकाे लागि लगिएकाे विदाहरु कटाैती भएका थिए । यसैले राजपत्रमा सुचना प्रकाशन नभएसम्म सरकारको निर्णयलाई आधिकारीक मान्ने गरिँदैन र आदिवासीहरु पनि विश्वास्त हुन सकेका थिएनन् । तर पार्टीगत जस लिने होडबाजी भयाे भनेर नै गृह्य मन्त्तालयले सार्वजानिक विदाको भ्रम वारे विग्याप्ति समेत जारी गरेकाे थियाे ।
जे होस अब अर्को सरकार आदिवासीकै वाकलता गर्ने सरकार भएमा वा आएमा हाम्रा चाडहरुले सरकारबाट निरन्तर राष्ट्रिय चाडको मान्यता पाउने र सार्वजानिक विदा पाइने देखियो । पुनः सन्कहा सरकार सत्तामा पुगे आदिवासीले पाएको कानुनानुसारको अधिकार पनि खोसिने रहेछ भन्ने चेत सबैमा जाग्नुपर्ने देखिएकाे छ । यसैले राजनीतिक पार्टी छान्दा पनि व्यावहारिक र अव्यवहारिक, मुखमा रामराम वगलीमा छुरा गर्ने पार्टीहरुलाई चिनेर मात्रै छान्नु पर्ने देखियो । अब विचार पुराउन पर्ने भाे कि पार्टीहरु छान्दा कसकाे हितमा पार्टीले काम गरीरहेकाे छ भन्ने कुरामा सबैले सोच्नुपर्ने देखिएकाे जानकारहरुको अभिव्यक्ति पढ्न र सुन्नमा आएको छ । सार्वजानिक विदामा के कस्तो राजनीति हुने गर्दोरहेछ भन्ने कुरा सबैले भाेग्नु भयाे । अब जरुरी छ कि आउँदाे चुनावमा गल्ती गर्नु हुँदैन विवेककाे प्रयाेग गर्नुपर्छ । आदिवासीहरु पाे कहिले जाग्लन जानकारहरुको भनाइ रहेको छ ।

-मिलन मुखिया
इलाम नगरपालिकाका प्रमुख महेश बस्नेतले सिमान्तकृत वर्गका किरात सुनुवार समुदायको धार्मिक, भाषिक, साँस्कृतिक पक्षलाई पर्यटन व्यवसायसित जोडेर लैजानुपर्ने बताउनु भएको छ । इलाम नगरपालिका, वडानम्बर ३, पुवामझुवाको चैतेस्थित सुनुवारहरुको धार्मिकस्थल “ष्याँदर ग्योर” परिसरमा निर्मित “कोइँच मुल्केम खिँ” (सुनुवार साँस्कृतिक संग्रहालय भवन) को उद्घाटन गर्दै आइतबार सो वताउनु भएको हो । कार्यक्रमको उद्घाटन समारोहमा उपमेयर सुशीला नेम्बाङसमेत उपस्थित हुनुहुन्थ्यो । दुई तले संग्रहालय भवन नगरको २१ लाख २५ हजार रुपैंया र बाँकी स्थानीयको योगदानगरी कूल २५ लाख रुपैयाँमा निर्माण भएको जानकारी दिइएको छ । चैतेमा अवस्थित सुनुवार समुदाय पाटेनागी पर्यापर्यटन क्षेत्र अन्तर्गत प्रबेशद्धारको रुपमा रहेको छ । सुनुवारहरुको आफ्नै भाषा, लिपी, धर्म, संस्कृति, रीति र परंपरा भएकाले सोको विकास र प्रबद्र्धन गर्दै पाटेनागी पर्यटनसंगै जोड्न चाहेको मेयर बस्नेतको भनाई छ ।“यो सुरुवात मात्र हो ।” मेयर बस्नेतले अगाडि भन्नु भयो,“ हामी यस समुदायको साँस्कृतिक विकासमा थप कामहरु गर्दै जानेछौं ।” त्यसै गरी आइतबार नै मेयर बस्नेत र उपमेयर नेम्बाङले वडानम्बर ३, पुवामझुवास्थित वीणापाणी मावि परिसरमा निर्मित नयाँ दुई तले चार कोठे विद्यालय भवनको पनि उद्घाटन गर्नुभएको छ भने अध्यक्षता वडाअध्यक्ष तिर्थ गुरुङ्गले गर्नुभएको थियो। सो भवन सहित वडानम्बर १ को जनता आधारभूत विद्यालय र वडानम्बर ९ को भगवती माध्यमिक विद्यालयमा एकै खालको भवन जम्मा ९४ लाख ४१ ह्जार, आठसय १८ रुपैंयामा बुद्धिष्ट निर्माण सेवाले ठेक्का पारी निमार्ण सम्पन्न गरिएको हो । यसअघि वडाकै जल्केनीस्थित सानो पुवा खोलामा निर्मित मोटरेबल पुलमा तरेर उद्घाटनसमेत गर्नुभएको थियो । कार्यक्रममा नगरपालिकाका प्रमुख प्रसासकीय अधिकृत कालीबहादुर भुजेल, शिक्षा तथा सामाजिक विकास शाखा प्रमुख प्रेम गौतम, इन्जिनिय दिपक प्रसाद गुरागाँई, कार्यपालिका सदस्य पृथसिंह सुनुवार, सुनुवार सेवा समाजका प्रतिनीधि, पाटेनागी पर्यटन समिति समिति प्रतिनिधी, नगर पर्यटन प्रबद्र्धन समिति प्रतिनिधी, बिद्यालय प्रतिनीधि, वडा प्रतिनीधि लगायतको उपस्थिती थियो । इलाम नगरपालिकाले वडामा गरेका थुप्रै काममध्ये यी दुई पनि मुख्य काम भएको स्थानीयको भनाई छ।

दोहा / गत १४ जनवरी २०२२ शुक्रवारका दिन कतारमा स्थापित किराती सँस्थाहरु किरात राई यायोख्खा शाखा कतार, सुनुवार सेवा समाज शाखा कतार र किरात याक्थुङ चुम्लुङ कतारको संयुक्त आयोजनामा जुम भर्चुअलको माध्यमबाट किराती नयाँ वर्ष येले दोङ/थोचे/तङ्वे ५०८२ को सुखद शुभकामना आदान प्रदान कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ । उक्त कार्यक्रम किरात मुल समारोह आयोजक समितिका संयोजक शंकर मान राईको सभापतित्वमा र नेपाल आदिवासी जनजाति महासंघ कतारका अध्यक्ष पुरुषोत्तम सुनुवारको प्रमुख आतिथ्यमा सदस्य सचिव शुभराज सुनुवारले सन्चालन गरेको उक्त कार्यक्रममा महासंघ कतारमा आवद्ध मातृ सँस्थाका अध्यक्ष तथा प्रतिनिधिहरु, महासंघ कतारका सल्लाहकारहरु र समाजसेवी व्यवसायी साथै किरातिहरुको बाक्लो सहभागिता रहेको थियो । संयोजक र प्रमुख अतिथिबाट व्यानर अनावरण, दिप प्रज्वलन र राष्ट्रिय गानका साथ सुरु भएको उक्त कार्यक्रमा समितिका उपसंयोजक हर्क खजुम लिम्बूले कार्यक्रमको औचित्य माथी प्रकाश पार्दै सहभागिहरुलाई स्वागत गर्नु भएको थियो । कार्यक्रममा स्थापनाकाल देखि योगदान पुर्याउदै आउनु भएका सुनुवार सेवा समाज शाखा कतारका संस्थापक तथा संरक्षक पुरुषोत्तम सुनुवार, किराया शाखा कतारका संस्थापक तथा पुर्ब अध्यक्ष अमृत कुमार राई र कियाचु कतारका अग्रज तथा विशेष सल्लाहकार केवल पहिमलाई संस्थालाई दिनु भएको अतुलनिय योगदानको सम्मान गर्दै फेटा र दोसला ओढाई सम्मान पत्रको साथ सम्मान गरिएको थियो । किराति पहिलो राजा यलम्बरको पाला देखि सुरु भएको येले सम्बतको रुपमा हरेक माघ एक गते किरात नयाँ बर्ष मानिदै आएको छ। यसैलाई किरात राईहरुले येले दोङ / सुनुवारहरुले नक थोचे र लिम्बुहरुले येले तङ्बे भन्ने गरेको छन । शुभकामनामन्तव्य दिने क्रममा महासंघ कतारका अध्यक्ष तथा प्रमुख अतिथी पुरुषोत्तम सुनुवारले किरात नयाँ बर्षको अवसरमा शुभकामना साथै किरात नयाँ बर्षको बारेमा थप प्रस्ट पार्दै कार्यक्रमको पुर्ण सफलताको कामना गर्नु भएको थियो । कार्यक्रममा शुभकामना मन्तब्य दिने क्रममा महासंघ कतारका प्रमुख सल्लाहकार शिव कुमार भुजेल, सल्लाहकार धिरज चाम्लिङ, लगायतका सल्लाहकारहरु, मातृ संस्थाका प्रमुख तथा प्रतिनिधिहरु, लगायत तीन किरात संस्थाका सलाहकार तथा पुर्ब अध्यक्षहरुबाट शुभकामना मन्तब्य राख्नु भएको थियो। यसैगरी उपसंयोजक सेर बहादुर सुनुवारले आफ्नो शुभकामना दिदै कार्यक्रममा जोडिनु हुने सबैलाई धन्यवाद दिनुका साथै कार्यक्रम सभापति शंकरमान राईले किरातिहरुको एकताको प्रसम्सा गर्दै कार्यक्रमलाई सफल पार्न आरोहत्र खट्नु हुने तिनै संस्थाका सदस्यहरुलाई र जुम भर्चुअलमा सहभागी रहनु हुने सबै सबै प्रती हार्दिक धन्यवाद ज्ञापन गर्दै कार्यक्रम समापन गर्नु भएको थियो ।