Poems
now browsing by category
कबिता, द्येदेङलेच्चा
दशैंको तीते करेली
–कोइँच बु काःतिच
पत्रकारिताको अर्थ सुझाउने धेरै छन् । तर जति स्वातन्त्र पत्रकारिताको कुरा गरिन्छ त्यतिकै पत्रकारले लेखेका समाचार निस्पक्ष भने हुँदैन । जसरी इतिहास जित्नेहरुको पक्षमा लेखिन्छ । त्यस्तै समाचार पनि मालिक, बाठा र पैसावालका पक्षमा लेखिन्छ । जतिसुकै निस्पक्ष लेख्छु भन्नेहरुले पनि अनन्त नुनको सोझा गरेर वास्ताविकतालाई चपरी मुनि पुर्ने काम गरेकै देखिन्छ ।
हो, दशैंको बेला विभिन्न पत्रपत्रिकाले दशैं विशेष अंक निकालेको देखियो । तर राज्यमा यतिका जनताले ६ महिनामा शाहदत प्राप्त गरे । सारा नेपालीले कष्ट भोग्नु प¥यो । आदिवासी जनजातिको यसभन्दा अगाडि प्राप्त अधिकार खोसियो तर न आदिवासी जनजातिको अधिकारलाई दशैं विशेष अंकले समेट्न सकेको छ न हाम्रा आदिवासी जनजाति खोल ओडेका नेताहरुलाई आदिवासीत्व बोध भएको छ । सबैको आ–आफ्नै डम्फु बजाउने होडबाजी छ । अन्ततः न डम्फु राम्रो बजाउन जान्नेहरुको डम्फुको ताल सर्वसाधारण जनताले सुन्न पाए न बेसुरा तालमा डम्फु बजाउनेको डम्फुको ताल जनताले राम्ररी सुन्न पाए । अखिरी जनतालाई डम्फुको मादकता कति हुन्छ ? अनुभूति गर्न नै दिइएन । यतिबेला राज्यको चौथो अंग र पब्लिक इन्टेलेक्चुयलहरुले संयतापूर्वक नेतृत्वदायी भूमिका निर्वाह गर्नुपथ्र्यो । त्यस्तो अनूूभुति कहिल्यै हुन सकेन ।
यसैले
विभिन्न वाद र विचारमा
विभिन्न आस्था र विश्वासमा
वर्षौं अघिको खोमित वचन ध्रुवसत्य मन्त्र जपेर
दासत्व स्वीकार्ने बौद्धिक गिदी सापटी लिएर
वाध्यताको भुमरीमा वैचारिक कारोबार गर्ने
हाम्रा पब्लिक इन्टेलेक्चुयलहरु
राज्यको चौथो अंगका सदस्यहरुबाट
जालझेल र धुत्र्यइँको यथास्थितिमा उन्मुक्तिको आशा राख्नु
भत्भति पोल्ने मध्यान्हको ङास्वा दिवा स्वप्न मात्र हो ।
तर,
वेथिति, स्वेच्छाचारिताका विषयामा
अलिकति मात्र असन्तुष्टि पोख्यो भने
यिनै संकीर्ण र यथास्थितिवादी
हाम्रा पब्लिक इन्टेलेक्चुयलहरु
राज्यको चौथो अंगका सदस्यहरुका
अन्धभक्त चेला विभिषणहरुको मन अचाक्ली कुँडिन्छ
प्रभु भक्तिमा चोट लाग्छ र थुतुना फर्फराउन थाल्छन्
अनि रावणको शिर छेदन गर्ने शक्तिशाली तीर बनेर वर्षिन्छन्
ठाङ्ठाङ् ठुङ्डुङ्
फिउ फिउ फाउ फाउ
सुईँय्या स्विप स्याँ …
सिरिरि रगतका छर्राले ल्याछेप्पै भिज्दा
लाग्छ विभिषणहरु मर्यादापुरुषोत्तम राम नै हुन्
रावण मारेर रक्तताम्य विजयोत्सव मानिरहेका छन् ।
घरदेशी परदेशी
– भावना परिष्कृत सुनुवार
घरदेशी- फेरि पनि भन्दैछु
पटक पटक सम्झाउदै छु
म पनि आउन चाहान्छु
दामको रोपाइँ बाह्रामासे चल्ने त्यो भूमिमा
जसोतसो जगेडा गरेर
हरियो रंगको सानो बुक पाएकोछु
पहिलो पटक हवाई गिरनमा
सपनाको सानो झोला च्यापेर
यो हरियो बुकको सहारामा
हवाई जहाज चडेर
मलाई पनि आउनु छ
जहा तिमी छौ डलर र पाउण्डको रुख उम्रने देशमा
सुन्छु त्यहा पसिनाको कदर हुन्छ रे
कर्मको बर्ग छुट्टाएर कसैलाई मान कसैलाई अपमान हुदैन रे
सुन्छु त्यहा दाम टिप्नलाई अनेक अवसर पाउछ रे
लौ न त्यो जादुको नगरीमा छडी घुमाउन म पनि आउछु
तिमी भन्छौ देशमै अवसर खोज
मैले जस्तै विदेश नरोज
युवा बिना शक्तिहीन देश रुन्छ
ब्रिद्द बाबा आमाको लौरी सहारा छुट्छ
सोचेको जस्तो नहुनाले पराइ देशमा पनि सपना टुट्छ
बिर्सेउकि तिमीले अवसर सुन्य छ देश भित्र
खालि पेट उपदेश सुन्न सकिदैन
नाता नहुनेको कृपा बर्सिदैन
नेता नचिन्नेको योग्यता र दक्षता केहि बिक्दैन
रातदिन भकारो मात्र सोरेर जिन्दगी बद्लिदैन
अब मैले निर्णय लिई नै सके
राजनीतिले बिगारेको देशबाट
राजनीतिले सप्रिएको देश आउन चाहान्छु ,बुझ्न चाहान्छु
धेर थोर मद्दत तिमीले गर्नु पर्छ है
फेरि पनि भन्दै छु
पटक पटक सम्झाउदै छु
म पनि आउना चाहान्छु
डलर र पाउन्डको बोट हुने देशमा
परदेशी – मैले नसुनेको हैन तिमीलाई
मैले नबुझेको हैन देशको परिस्थितिलाई
दाम फल्ने बोट सिहार्न कहा सहज छ र
धेरै भनि सके जादुको नगरी नसम्झनु भ्रममा छौ तिमी
सम्झाई पनि सके बाकि नराखेर सत्यतथ्य फुकाई
अनिदो आँखामा सायद तिम्रो ध्यान गएन
यी हत्केलाहरू यस्तरी चरचरी त् देशमा भकारो सोर्दानी फुटेन
अनि साच्ची तिमीले भकारोको कुरा गर्यो
भकारो सोहोरेर जिन्दगी नबदलिने कुरा भन्यो
सबै भनि सकेको छु सुनाइ सकेको छु
भन्न बाकि रहेको एउटै तितो सत्य अन्तिम पटक भन्दैछु
घरदेशमा गाइ बस्तुको भकारो सोर्ने हो
परदेशमा मान्छेको भकारो सोर्ने हो
हुन् सक्छ केहीले नसोरलान
उही हाम्रो देशमा केहि भ्रष्ट चतुरहरुले गाइ बस्तुको भकारो नसोरे जस्तै
हाम्रो बीबस्ता धेरैको साझा अवस्था
गाइ बस्तुको भकारो होस् या मान्छेको भकारो
हुनलाई त् दुवै दुखकै भकारो हुन्
तर यी दुइ बिचमा अन्तर भने छ है
अब बाकि तिम्रो बिचार
मेरो साथ् हमेसा तिम्रो लागि निर्धक्क रहेस
ईश्वरको खोजीमा
–कोइँचबु काःतिच
ओ प्रिय,
म तिमीलाई कसरी ढाँट्न सक्थेँ ?
तर पनि,
तिमी भन्छौ –
नढाँट्नु है नढाँट्नु,
मलाई चाहिँ नढाट्नु
मलाई ढाँट्नेलाई ईश्वरले एक दिन देखाई हाल्छ ।
प्रिय,
म बढो दोधारमा परेको छु
ईश्वरको अदालतमा एउटा उजुर दर्ता गर्नु छ
सुन्यौ नि,
“मधेशीलाई संविधान पढ्नै आएन, बुझाउनु रे
संविधानका सबै धारामा उल्लेखित दामी अधिकार
आदिवासी जनजातिले जाँड खाएकाले देख्दै देखेनन् रे”
सत्य के हो खुट्याउनु छ ।
ओ मेरी प्रियतम,
सोध्न मन लागिरहेछ–
हे परम प्रभु परमेश्वर
संसारमा कति जना ढाँट्नेहरुलाई कारवाही गरेका छौ ?
कृपय, मलाई ठेगना चाहियो,
कहाँ छ ईश्वर ?
को हो ईश्वर ?
म बाहिरको “स्वैर–कल्पना” ?
कि हामी (तिमी र म) भित्रको इइँ गि “इँगि” ?
……
–काःत, चुप्लु (ओखलढुङ्गा)
शब्दार्थ
इइँ : सबै भएभर सन्सारको हामी । (कोइँच भाषामा दुईवटा हामी छ – एउटा आइँ : यसले सानो परिवार, सानो गाउँ वा देशका मानिसहरुलाई मात्र सम्बोधन गर्दा भनिने सर्वनाम शब्द हो भने इइँभन्दा सारा सन्सारको सबैभन्ने अर्थ बोक्छ ।
गि : विशुद्ध आत्म ।
इँगि : हामी सबैको एकमुष्ट प्राण, अर्थात् सचेत विशुद्ध आत्म जो अजर छ अमर छ, अकाट्य छ ।
#ForPeacefulNepal
मेरो पिडा
-Shova Sunuwar
मेरो मात्र कस्तो जीवन ?
चोट पनि मेरै हृदयमा
बज्रपात पनि मेरै टाउकोमा
पीडा पनि मेरै मनमा
कस्तो हो लिला हे दैब !.
पहाड्ले मलाइ नि थिच्नु पर्ने
प्रकृतिले नि मलाइ हेप्नु पर्ने
समयले नि मलाइ उल्टो गर्नु पर्ने
सृष्टिले पनि मलाइ मात्र देख्नु पर्ने
एउटा घाउ त दिएकै थियो
निको नभई फेरि गहिरो चोट दियो
थप माथी थप कसरी सहनु
मनको बाध कसरी बाध्नु
दुई आँखा ओभानो छैन
यो दु:ख बिसाउने कतै भेटिन
चस्स पोलि रहन्छ यो छाती
किन आइ लाग्यो बज्र म माथी
बिस्तारै हास्न लागेको थिए
उहीँ पुरानो दिनहरुमा फर्किएकी थिए
दुखेको घाउहरुमा मलम गर्दै थिए
बलेको मुटुमा शितल दिदै थिए
तर!
मेरो खुशी फेरि खोसियो
जननीको काख लुटियो
मेरो माइतीको आगन रितियो
मलाइ माया गर्ने आफन्त बिलिन भयो
अब कति सहनु मैले
हरेक रात सिरानी कति चिसो बनाउने हो
बरु आफैलाइ पनि लान्छौ भने जाने हो
होइन भने किन यो परिक्षा बारम्बार
सबै देउ यस्तो चोट नदेउ जीवन भर
Auto Draft
जम्चता गो जाम्चता
गाने चाब्ब पोड खिस्या बाकिन
कोइच सुम्निहाम्नी जारिनारी
गिगिच ङा सालिवा मि
शिल पङ दे दाम्शायी
लेम्फिम नु शेल्ची चाशायी
लला पा गुने नु हौ किप्शुर फेशायी
कम्पनी, आठनि, चारानी रेल्शायी
शेरेम फु पियामी चुइशायी
दार्शो दुमङा कोअ दे हिर्शा कोशायी
जिम्नाच ङा बिग्यो पिदार पा
हाम कुम हाशा बाल, रु मि आङनाअत शिल्लअ दे
देयि देवा कलि थुअता
हुमनाच मि यो गिजो पिदार पा
रेउ याल हिल्ल दे सरिङ खरिङ कल दोअता
खुम्नाच मि यो राँके लाअशा
माराई रोइ मैत मजाअल दे
पिदार पाअशा चुइचिम पित लाअताङ
जिलोच ङा लहरे सगुन नु सुरोम पिदार मि
कोङ्ग्रेज के ताअपरा नु गि खाइ केअशा
सुरो जाअल दे आदार नाअ्म्दार पाअता
बुरोच मि बलि होपो फुशु पिदार पा
खदी मुदि कल सङ्शो चोअशा ब्लेताङ
ग्युरोच मि छेगु गील काश पा
याब्रे होपो किकि पिपि आन कलि मिम्ताङ
नेल्कली खुँरिन दाँखिन पा चेरे शाप्पा पुइता
हशोच मि रापवा शाँदर मि
नक शिस्यो आङनाअत न्वागी पा जाअता
हाशल तामशाल पा शील कुम्शो पाअता
बि बाफ्फो नेल लुच बायाम गे तोअता
गियुसिच मि फोल पिदार पा
कोइच नु अर आन ने मि नाम्दार पाअता
ङारिच ङा येले थोचे वारि थुँ नेल कलि योअता
समि बु पिदार पा कोइच तमिकली नम पाअता
फुरोच मि चाइ सिकारी लाअशा
वाक गेचा दे चेरे पुइताङ
गिलोच मि सन्सारी लाअशा
देयि कलि सेवल गवल पा रुया रुइली मपचा देति