Poems

-रमेश ख्योम्पतिच
दु:खमा कल्पिदैछु म आज
सकिन मैले आफैलाई सम्हाल्न
चाहेर पनि पूरा गर्न सकिन मैले
हृदयको प्रगाढ चाहनालाई
जिन्दगीका अनगिन्ती मोडहरुमा
कर्म गर्न खोज्छु जति त्यति नै
हारेको महसुस हुन्छ मलाई
कसरी गरु म कर्मको थालनी
जति आँट र साहस गरे पनि
धोका र निराश सिवाय
केही पाउन सकिन
जिन्दगीका अनगिन्ती मोडहरुमा
हारेर नै विलाए सबै मनको उर्जाशत्ती
मलाई लाग्छ अब चाहेर पनि
उन्नतिको बाटोमा पाईलाहरु अनि
चाहनाहरु अग्रसर हुन सक्दैनन्
हो चाहेर पनि केही गर्न सकिन
जिन्दगीका अनगिन्ती मोडहरुमा !!

कुँबु, रामेछाप

आँसु झार्नु बृहत पिडा हो!
उमंग मा पनि वेदना हुन्छ!
पिडामा साथ दिने आफ्नु जाती हुन्न!
वेदना पुछ्ने आफ्नै सन्तान हुन्छ!

जब पिल्छिएको हुन्छ चोटहरु
बजारिन्छ सपनाहरू बगरमा
झिनो आशा रहन्छ जिउने यता कता!
लखेटेर आउँछ भेल आफै तिर!

नियालेर हेर्छ माथी बाट प्रकृति
अनि विलीन हुन्छ मेरो आकृति
जब ठेल्छन तुफान हरुले मलाइ
हुत्तिएर सहमालिन सक्दिन यहाँ

मुख खोलिरहेको हुन्छन अजिङ्गर
तब तब त खुल्छ यी अन्धा नयन
जब खुल्छन ती परेली का तड्पाइ
ब्यबस्था गर्छु आफैले आफै लाई!

आँसु मा साथ दिने जाती हुन्न!
पीडा सहमाल्ने त सन्तान हुन्छ!
उमंग मा पनि वेदना को ताती हुन्छ!
जब पीडा सहन्छु यो मन रुन्छ!
जब अपहरण हुन्छ मेरो भबिस्य!

-पर्देशी (साइला)जोहन!

–कोइँच बु काःतिच
पत्रकारिताको अर्थ सुझाउने धेरै छन् । तर जति स्वातन्त्र पत्रकारिताको कुरा गरिन्छ त्यतिकै पत्रकारले लेखेका समाचार निस्पक्ष भने हुँदैन । जसरी इतिहास जित्नेहरुको पक्षमा लेखिन्छ । त्यस्तै समाचार पनि मालिक, बाठा र पैसावालका पक्षमा लेखिन्छ । जतिसुकै निस्पक्ष लेख्छु भन्नेहरुले पनि अनन्त नुनको सोझा गरेर वास्ताविकतालाई चपरी मुनि पुर्ने काम गरेकै देखिन्छ ।
हो, दशैंको बेला विभिन्न पत्रपत्रिकाले दशैं विशेष अंक निकालेको देखियो । तर राज्यमा यतिका जनताले ६ महिनामा शाहदत प्राप्त गरे । सारा नेपालीले कष्ट भोग्नु प¥यो । आदिवासी जनजातिको यसभन्दा अगाडि प्राप्त अधिकार खोसियो तर न आदिवासी जनजातिको अधिकारलाई दशैं विशेष अंकले समेट्न सकेको छ न हाम्रा आदिवासी जनजाति खोल ओडेका नेताहरुलाई आदिवासीत्व बोध भएको छ । सबैको आ–आफ्नै डम्फु बजाउने होडबाजी छ । अन्ततः न डम्फु राम्रो बजाउन जान्नेहरुको डम्फुको ताल सर्वसाधारण जनताले सुन्न पाए न बेसुरा तालमा डम्फु बजाउनेको डम्फुको ताल जनताले राम्ररी सुन्न पाए । अखिरी जनतालाई डम्फुको मादकता कति हुन्छ ? अनुभूति गर्न नै दिइएन । यतिबेला राज्यको चौथो अंग र पब्लिक इन्टेलेक्चुयलहरुले संयतापूर्वक नेतृत्वदायी भूमिका निर्वाह गर्नुपथ्र्यो । त्यस्तो अनूूभुति कहिल्यै हुन सकेन ।

यसैले
विभिन्न वाद र विचारमा
विभिन्न आस्था र विश्वासमा
वर्षौं अघिको खोमित वचन ध्रुवसत्य मन्त्र जपेर
दासत्व स्वीकार्ने बौद्धिक गिदी सापटी लिएर
वाध्यताको भुमरीमा वैचारिक कारोबार गर्ने
हाम्रा पब्लिक इन्टेलेक्चुयलहरु
राज्यको चौथो अंगका सदस्यहरुबाट
जालझेल र धुत्र्यइँको यथास्थितिमा उन्मुक्तिको आशा राख्नु
भत्भति पोल्ने मध्यान्हको ङास्वा दिवा स्वप्न मात्र हो ।

तर,
वेथिति, स्वेच्छाचारिताका विषयामा
अलिकति मात्र असन्तुष्टि पोख्यो भने
यिनै संकीर्ण र यथास्थितिवादी
हाम्रा पब्लिक इन्टेलेक्चुयलहरु
राज्यको चौथो अंगका सदस्यहरुका
अन्धभक्त चेला विभिषणहरुको मन अचाक्ली कुँडिन्छ
प्रभु भक्तिमा चोट लाग्छ र थुतुना फर्फराउन थाल्छन्
अनि रावणको शिर छेदन गर्ने शक्तिशाली तीर बनेर वर्षिन्छन्
ठाङ्ठाङ् ठुङ्डुङ्
फिउ फिउ फाउ फाउ
सुईँय्या स्विप स्याँ …
सिरिरि रगतका छर्राले ल्याछेप्पै भिज्दा
लाग्छ विभिषणहरु मर्यादापुरुषोत्तम राम नै हुन्
रावण मारेर रक्तताम्य विजयोत्सव मानिरहेका छन् ।

–कोइँचबु काःतिच
ओ प्रिय,
म तिमीलाई कसरी ढाँट्न सक्थेँ ?
तर पनि,
तिमी भन्छौ –
नढाँट्नु है नढाँट्नु,
मलाई चाहिँ नढाट्नु
मलाई ढाँट्नेलाई ईश्वरले एक दिन देखाई हाल्छ ।

प्रिय,
म बढो दोधारमा परेको छु
ईश्वरको अदालतमा एउटा उजुर दर्ता गर्नु छ
सुन्यौ नि,
“मधेशीलाई संविधान पढ्नै आएन, बुझाउनु रे
संविधानका सबै धारामा उल्लेखित दामी अधिकार
आदिवासी जनजातिले जाँड खाएकाले देख्दै देखेनन् रे”
सत्य के हो खुट्याउनु छ ।

ओ मेरी प्रियतम,
सोध्न मन लागिरहेछ–
हे परम प्रभु परमेश्वर
संसारमा कति जना ढाँट्नेहरुलाई कारवाही गरेका छौ ?
कृपय, मलाई ठेगना चाहियो,
कहाँ छ ईश्वर ?
को हो ईश्वर ?
म बाहिरको “स्वैर–कल्पना” ?
कि हामी (तिमी र म) भित्रको इइँ गि “इँगि” ?
……
–काःत, चुप्लु (ओखलढुङ्गा)
शब्दार्थ
इइँ : सबै भएभर सन्सारको हामी । (कोइँच भाषामा दुईवटा हामी छ – एउटा आइँ : यसले सानो परिवार, सानो गाउँ वा देशका मानिसहरुलाई मात्र सम्बोधन गर्दा भनिने सर्वनाम शब्द हो भने इइँभन्दा सारा सन्सारको सबैभन्ने अर्थ बोक्छ ।
गि : विशुद्ध आत्म ।
इँगि : हामी सबैको एकमुष्ट प्राण, अर्थात् सचेत विशुद्ध आत्म जो अजर छ अमर छ, अकाट्य छ ।
#ForPeacefulNepal

-Shova Sunuwar

मेरो मात्र कस्तो जीवन ?
चोट पनि मेरै हृदयमा
बज्रपात पनि मेरै टाउकोमा
पीडा पनि मेरै मनमा
कस्तो हो लिला हे दैब !.
पहाड्ले मलाइ नि थिच्नु पर्ने
प्रकृतिले नि मलाइ हेप्नु पर्ने
समयले नि मलाइ उल्टो गर्नु पर्ने
सृष्टिले पनि मलाइ मात्र देख्नु पर्ने
एउटा घाउ त दिएकै थियो
निको नभई फेरि गहिरो चोट दियो
थप माथी थप कसरी सहनु
मनको बाध कसरी बाध्नु
दुई आँखा ओभानो छैन
यो दु:ख बिसाउने कतै भेटिन
चस्स पोलि रहन्छ यो छाती
किन आइ लाग्यो बज्र म माथी
बिस्तारै हास्न लागेको थिए
उहीँ पुरानो दिनहरुमा फर्किएकी थिए
दुखेको घाउहरुमा मलम गर्दै थिए
बलेको मुटुमा शितल दिदै थिए
तर!
मेरो खुशी फेरि खोसियो
जननीको काख लुटियो
मेरो माइतीको आगन रितियो
मलाइ माया गर्ने आफन्त बिलिन भयो
अब कति सहनु मैले
हरेक रात सिरानी कति चिसो बनाउने हो
बरु आफैलाइ पनि लान्छौ भने जाने हो
होइन भने किन यो परिक्षा बारम्बार
सबै देउ यस्तो चोट नदेउ जीवन भर