सरिता पुमा राई, अषाढ १२, काठमाण्डौं ।
आदिवासी जनजाति चलचित्र महासंघले तिन दिने महोत्सवको आयोजना गर्ने भएको छ । यहि असार १७, १८ र १९ गते महोत्सव हुने आयोजकले पत्रकार सम्मेलनको आयोजना गरी जानकारी दिएको हो । महोत्सवले आदिवासी जनजातिहरुका मौलिक कला, संस्कृति, भाषा, धर्म, परम्परा, प्रथाहरुको दस्तावेजीकरण, संरक्षण प्रर्वधनका साथै पर्यटन विकासका लागि राष्ट्रिय तथा अन्तराष्ट्रिय स्तरमा प्रवर्धन गर्ने लक्ष्य लिएर महोत्सवको आयोजना गर्ने लागेको महासंघको अध्यक्ष अमृत सुनुवारले जानकारी दिनुभयो । त्यसैगरी आदिवासी चलचित्र ‘शिलु’ २०४४ सालमा निमार्ण भएदेखि झण्डै ५०० भन्दा बढी कथानक आदिवासी चलचित्र निमार्ण भईसकेका छन् । Read the rest of this entry »

भानु सुनुवार, २१ मे, दोहा ।
किरातीहरुको महान चाड “सालिवा शाँदार पिदार÷याक्वा तङनाम÷साकेला उभौली, येले थोचे÷येले तङबे÷येले दोङ्ग सम्वत्–५०७७ लाई तीन किरातीहरुले कतारमा गत १९ मे, शुक्रवारका दिन सुख, समृद्धि तथा शान्तिको कामना गर्दै भव्यताका साथ मनाएँ ।
तीन किराती कार्यक्रम मूल आयोजक समितिका संयोजक तथा सुनुवार सेवा समाज कतारका अध्यक्ष सायमुल सुनुवारको सभापतित्व र नेपाल प्रवासी आदिबासी जनजाति महासंघ कतारका अध्यक्ष देवराज राईको प्रमुख आतिथ्यमा आयोजित कार्यक्रममा दोहामा स्थापित राजनीतिक, साजिक तथा जातिय संघ÷संस्थाका प्रतिनिधी, बुद्धिजिवी, समाज सेवी र व्यवसायिकहरुको आतिथ्य रहेको थियो ।
ब्यानर उद्घाटन तथा दिप प्रज्वोलन पश्चात उपस्थित सबैले सामुहिक राष्ट्रियगान र ज्ञात अज्ञात शहिदहरुका लागि एक मिनेट मौधारण गरिएको थियो । यो धरती चुम्ने पहिलो हामी हौ मूलवासी भन्ने बोलका गीतमा तीनै सस्थाका कलाकारहरुले सामुहिक स्वागत गरे पछि कार्यक्रमले गति लिएको थियो । मूल समितिका सह– संयोजक तथा किरात याक्थुम चुम्लुङ कतारका का. वा.अध्यक्ष कतार शाखाका अध्यक्ष हर्क खजुमले स्वागत मन्तव्य सहित यस चाडका बारेमा प्रकाश पारेका थिए । मूल समितिका सह– संयोजक तथा किरात राई यायोक्खा शाखा कतारका अध्यक्ष एकराज राईले कार्यक्रममा सहभागी तथा कार्यक्रम सफल पार्न अहोरात्र खट्ने सबै किरातीहरुमा हार्दिक आभार तथा धन्यवाद ज्ञापन गरेका थिए । कार्यक्रममा उपस्थित अतिथी वक्ताहरुले कार्यक्रम सफलताको कामना सहित किरातीहरुको महान चाड उभौलीका वारेमा आ–आफ्ना भनाईहरु राख्दै शुभकामना व्यक्त गरेका थिए । Read the rest of this entry »

नेपाल आदिबासी जनजाति महिला महासंघ बेलायतको आयोजनामा १९ मार्च आइतबारको दिन लन्डन स्थित नर्थहल्ट सोसियल क्लोबमा ,१०७औ अन्तराष्ट्रिय नारी दिवस भब्यता पुर्बक सम्पन्न भएको छ । संस्थाकी अध्यक्ष बिमला कुमारी राइको अध्यक्षता रहेको उक्त कार्यक्रममा, नेपाल आदिबासी जनजाति महासंघ बेलायतका अध्यक्ष तुल छन्त्यालको प्रमूख आतिथ्य ,त्रिभुवन बिश्व विद्यालयकी प्राध्यापक तथा साहित्यकार सुमाया राइ,समिदा वुमन डेभलोपमेन्ट फोरमकी सस्थापक अध्यक्ष शर्मिला थापा र किराया प्रा क स लण्डनका संस्थापक मेजर मान ब राइको बिशेष आतिथ्य रहेको थियो।यसै गरि बेलायतमा अबस्थिक बिभिन्न संघसंस्था, आदिबासी जनजाति महिलाहरुको जातीय संस्थाबाट र गोर्खा च्यानलकी संयोजक तथा बरिष्ठ पत्रकार बिमला सेने लगायत अन्य आमंत्रित अतिथिहरुको उपस्थिति रहेको थियो । सभापति र प्रमुख अतिथि दुवारा पानसमा दिप प्रज्जोलित गरेर कार्यक्रमको समुदघाटन गरिनुको साथै सबै अतिथिहरुबाट पनि १०७ निर्मित क्यान्डलमा दिप जलन गरिएको थियो । संस्थाकी उपाध्क्ष युमा लिम्बु नेत्रकलाले उपस्थित अतिथि र सम्पूर्ण सहभागीहरुलाई स्वागत मन्तब्य र सचिव सुमिरा सुनुवारले स्वास्थ्य अनि सुरक्षा सम्बन्धि जानकारी सहित कार्यक्रम माथि प्रकाश पारेका थिए। Read the rest of this entry »

४ मार्च सन् २०१७ आइतबार बेलायत स्थित फान्ब्रोरोमा किरात सुनुवार महिला समाज युकेको ऐतिहासिक प्रथम अधिबेशन भब्यताको साथ सम्पन्न भएको छ l श्रीमती गङ्गा माया सुनुवारको सभापतित्वमा सम्पन्न उक्त कार्यक्रममा, नेपाल आदिबासी जनजाति महिला महासंघ बेलायतकी अध्यक्ष श्रीमती बिमला कुमारी राइको प्रमुख आतिथ्य रहेको थियो l अधिबेशन कार्यक्रमलाई सभा अध्यक्ष र प्रमूख अतिथि दुवारा पानसमा दिप प्रज्वलित गरेर समुद्घाटन गरिएको थियो l बेलायतमा छरिएर बसोबास गरेका किरात सुनुवार महिलाहरुको एकता ,व्यक्तित्व र नेतृत्व बिकासको उद्देश्ले सन् २०१३ मा किसुमस युकेको स्थापना भएको थियो l १०७औ अन्तराष्ट्रिय महिला दिवसको अवसर पारेर “परिबर्तनको लागि साहस ” लाइ आत्मसात गदै,महिला सशक्तिकरण र सचेतना खातिर आफुहरु पूर्ण रुपमा जागरुक रहेको भन्दै, सहभागी महिलाहरुबाट नारी दिवसको शुभकामना ,आमन्त्रित अतिथिहरुबाट मन्तब्य एबम संस्थाको संगठानिक प्रतिबेदन प्रस्तुति संगै पहिलो चरणको कार्यक्रमलाइ बिट मारिएको थियो l कार्यक्रमको दोस्रो चरणमा श्रीमती मीना देवी सुनुवारको अध्यक्षतामा किसुमस युकेको प्रथम कार्य समितिको चयन गरिएको छ जसमा निम्न पदाधिकारिहरु चयन भएका छन् ।

पदाधिकारीहरु  Read the rest of this entry »

आज हामी २१औँ शताब्दीको युगमा आधुनिकताको जीवनशैली र विकासवादी सभ्यतासँग आफ्नो तालमेल मिलाइरहेका छौँ िहजारौँ हजार वर्षको पुरुष(गुलामीपश्चात नारी सशक्तिकरणले नारी सचेतनासँगै मुक्तितर्फ क्रमिकरुपमा परिवर्तनहरु आइरहेको पक्कै छ ितर पनि यो शताब्दीको आधुनिक युगले नवीन संस्कृतिमा जति नै अभूतपूर्व परिवर्तन देखाए पनि हाम्रो देशको सन्दर्भमा सामाजिक(सांस्कृतिक विचारधारामा लुकेको परम्परागत जडता यति बलियो छ कि राजनीतिक विचारधारा र कानूनी रुपमा देखिएको परिवर्तनले सन्तुष्टि दिन सक्ने अवस्था अझै सृजना हुन सकेको छैन िअझै पनि हाम्रो समाज पुरुषप्रधानताजस्तो संकीर्ण सोचबाट मुक्त हुन सकेको छैन िसिंगो मानव समाजको सारा सभ्यता, संस्कृति र सामाजिक बिकासमा नारी शक्तिको उतिकै योगदान छ जति पुरुषशक्तिको िनारीमा प्रेम, कोमलता, ममता, सहनशीलता, धैर्यता, करुणा, वात्सल्यता आदि अनेकौँ गुणहरु विधामान हुन्छन् िशक्तिको अभूतपूर्व स्रोत र जीवनदायिनी भनेर चिनिने मातृशक्तिको यो सारा सभ्यता, संस्कृति र सामाजिक निर्माणको क्षेत्रमा बराबरी सहभागिता हुन नसक्दा, नारीहरुको योगदान कम देखिएको छ पुरुषको दाँजोमा िआफूलाई सर्वश्रेष्ठ घोषित गर्दै हरक्षेत्रमा पुरुषले कब्जा जमाएको छ र एक्लो पुरुषशक्तिद्वारा निर्देशित समाजमा नारीहरुले आफ्नो उन्मुक्तिको निम्ति अविराम संघर्ष कोरल्नुपर्ने बिषयउपर बोध गराउँछ अन्तराष्ट्रिय नारी दिवस ( आठ मार्चले
िप्रत्येक वर्ष अङ्ग्रेजी महिनाको ८ मार्चको दिनलाई बिश्वभरिका महिलाहरुले, महिला हक हित र अधिकार सम्बन्धी मुद्दामा आधारित बिभिन्नखाले भेला, गोष्ठी नारी सशक्तिकरणर सचेतनामूलक कार्यक्रमहरु आयोजना गर्दै नारी दिवसको रुपमा मनाउँछन् िजसरी यस वर्ष पनि संसारभरिका महिलाहरुले ू१०७औंू अन्तर्राष्ट्रिय नारी दिवस मार्च आठलाई विभिन्न नारी जागरण कार्यक्रमहरुसहित धुमधामले मनाइरहेका छन् । उसो त पुरै हप्ता नारी दिवस सप्ताहको रुपमा महिला अधिकारसम्बन्धी चर्चा परिचर्चा गरिदै मानिने महिला दिवस अर्थात् ९इन्टरनेशनल वूमेन्स डे ० नै बिश्व महिला दिवस हो । Read the rest of this entry »

काठमाडौं । कञ्चना सुनुवार स्मृती कोषको सहयोग रकम रामेछापका सरोज सुनुवार लाई हस्तान्तरण गरिएको छ । सुनुवार सेवा समाज केन्द्रिय समितिको कार्यालय कोटेश्वरमा आयोजित स्वर्गीय कञ्चना सुनवारको स्मृति सभामा कोषको बार्षिक ब्याजबाट रामेछाप जिल्ला फर्पु–८ का सरोज सुनुवारलाई रु. १४,०००÷– सहयोग प्रदान गरियो । आर्थिक अवस्था नाजुक भएका सरोज सुनुवार जण्डीस रोग बिग्रिएर कलेजो र मृगौला दुबै खराब भई लामो समयदेखि अस्पतालमा उपचार गराईरहेका छन् ।

सहयोग रकम हस्तान्तरणका क्रममा कार्यक्रममा सहभागीहरुबाट पनि व्यक्तिगत रुपमा सहयोग प्रदान गरिएको छ । जसमा सुसेसका उपाध्यक्ष अमृतबहादुर सुनुवारबाट रु. एकहजार, सुसेस रामेछाप जिल्ला चन्द्र सुनुवारबाट रु. एकहजार, फर्पुका पूर्णबहादुर सुनुवारबाट रु. एकहजार, नैना सुनुवार, सुमित्रा सुनुवार, सविता सुनुवार र शुशिल महतबाट क्रमशः रु. पाँचपाँचसय प्रदान गरियो ।

सभामा कञ्चना सुनुवारका तर्फबाट अमृत बहादुर सुनुवार स्मृति सभाबारे प्रष्ट पार्दै आगामी दिनमा कार्यक्रमलाई अझ भव्य रुपमा आयोजना गर्ने कुरासमेत बताए । सुनुवार सेवा समाजमा यो नै पहिलो स्मृति कोष स्वतः स्फूर्त रुपमा स्थापना गरिएको कुरा पनि बताए ।

बिरामीको आर्थिैक अबस्था अत्यन्तै नाजुक देखिएको उक्त रकम हस्तान्तरण गरिएको कोष संचालक समितिका अध्यक्ष प्रितीसिंह ठकुरी सुनुवार ले बताए । मन्तव्यका क्रममा सुनुवार सेवा समाज निवर्तमान अध्यक्ष मनप्रसाद सुनुवारलगायत सुनुवार सेवा समाजका अध्यक्ष रणवीर सुनुवारसमेतले मन्तव्य राखेका थिए ।

दोलखा जिल्ला हावाँ गाबिस स्थित पिता होम बहादुर सुनुवार र माता पदममाया सुुनुवारको कोख बाट २०५१ साल फागुन १० गते जन्मिएका स्वर्गिय कञ्चना सुनुवारको ब्रेनको समस्या भई उपचारको क्रममा न्युरो अस्पताल बाँसबारी काठमाडौं स्थित २०७१ साल मंसिर २८ निधन भएको थियो ।

By सङ्केत

हामीसँग एउटा ठुलो घर छ

जस्लाई भट्टी पसल भनेर

संज्ञा दिन्छन यो गाउँका रैथानेहरु ।

भट्टिमा पस्नु अगाडि

कसैले इजारलाई मज्जाले कसेर पसे ।

किनकी मातेपछी

इजार लाउने हविगत हुन्न इनिहरुमा

उक्त्त भट्टिमा पसे पछी

रक्सिले मात्न मात्र पाइन्न

हल्का भट्टी मालिक्नी सँग

गालामा म्वाई खान पनि पाईन्छ ।

पिउनेहरु त्यहाँबाट मातेरनै निस्कन्छन

नपिउनेहरु पनि त्यहाँबाट

हल्का केही बोतलहरु रित्ताएरनै निस्कन्छन

यो भट्टि भित्र पण्डितहरु छिरेपछी

हल्का चकचक गरेर मात्र बाहिर निस्कन्छन

देखेको छु मैले यदा कता

देखेको छु मैले कता कता

कसै-कसैले गीता हातमा बोकेर

केही पण्डितहरु गंगाजल छर्दै

काँधको जनै निकालेर पनि छिरे

भट्टिमा कसैले मुन्धुमको अक्षर पछार्दै

ठुलो घैटोनै मेरो भनेर

आफ्नै सौन्दर्यको बखान गर्न पनि पसे

यो भट्टिमा कसैले बाइबलका पानाहरु गन्दै

जिसस क्रसलाई छाती भित्र लुकाएर

मनमायाको तातो पेटिकोट सापटी माग्न पनि पसे

भट्टीमा कसैले कुर्आनलाई काखिमुनी च्यापेर

मुल ढोकाबाट हैन

जस्केलाबाट पनि छिरे यो भन्ट्टिमा ।

कसैले बुद्धवचनका मन्त्र तन्त्र सप्पै बोकेर

पहेलो धोतीमात्र भिरेर पनि छिरे यो भन्ट्टिमा ।

शिवजी जस्ता जट्टाधारी भएर

पार्वती सँग रसलीला पनि रचे यो भट्टिमा

१ यिनीहरुले;

हो, तिमीले भनेको ठीक हो भनेर

कहिल्यै भन्न सिकेनन्

२ यिनिहरुले

हजारौ मनमायाका मनका बिस्कुनहरु

उज्यालोमा सुकुन भनेर

कहिल्ले हेक्का राखेनन्

३ यिनिहरुले;

भट्टी भित्र पनि मातेको बेला

प्रदेशको सिमाना छाँटेर

बुरुक्क बुरुक्क बेस्कन उफ्रिए

मनमायाको जिन्दगी बन्दकी राखेर

सन्तबीरलाई रेगिस्तानमा धपाउननि सक्षम भए ।

हेल्लो अर्थोडोक्सहरु

यस्तो पनि हुन्छ

अर्कै देशको जस्तो सिमाना सम्झेर

भट्टी भित्र पनि सधैं देश टुक्रिन्छ

मात्र भनिरहने देश बिग्रिन्छ

मात्र भनी रहने कैले सुध्रियो त्यो देश

अनी कहाँ पुगेउ हामी सुधिएका जनताहरु

हन घर भित्र राम्रा राम्रा कोठा निकाल्दा

कसोरी बिग्रन्छ घरको सौन्दर्य ?

माटोलाई माया गरेर

माटो माग्दा कसरी टुक्रिन्छ देशको माटो ?

टुक्रिएको त हाम्रो मन मात्र हो ।

हेक्का रहोस् पण्डित बाजे !

मनमाया जस्तो सस्तो नसम्झ सप्पैको मनलाई

मनमाया अव तिमीले पनि तिम्रो साँउ-ब्याज तिर्न

रक्सिका बोतल भित्र

जिन्दगीका सपनाहरु साट्न छोड्नु पर्छ

जिन्दगीमा बैश साँचेर बाँच्न सक्नु पर्छ ।