सामुयल सुनुवार “साम”, २२ असार, कतार । सांगीतिक क्षेत्रमा सुनुवार समुदायको आसा लाग्दो लोकदोहोरी क्षेत्रमा उदायमान भएको छिन। “हुने बिरुवाको चिल्लो पात” भने झै रामेछाप जिल्ला बेतालिमा जन्मिएकी गायिका कल्पना सुनुवार सानै उमेर देखि गितसागितमा रुचि राख्ने साथै कलाकार बन्ने उदेश्य लिएकि र स्कुल, गाउघरमा हुने प्रत्येक कार्यक्रमहरुमा पनि सहभागी जनाउथिन । आफुलाई सुनुवार भएर जन्मिएको र सुनुवार भनेर चर्चामा आउनु नै सिङ्गो सुनुवार समुदायको प्रतिनिधित्व गर्नु हो भन्ने कुरामा गर्व गर्छिन । सरल र फरक बिचार बोकेकि गायिका सुनुवार हासिली स्वभाबकि, सबै सग समान ब्यहार र अरुको दुख, सुखमा साथ सहयोग गर्न रुचाउछिन ।उनी भन्छिन कलाकारिता क्षेत्रमा लागेर जिबनको अरोहा अबरोहाहरुमा धेरै तितामिठा अनुभबहरु पनि बटुलेकी छिन । आफुले भोगेका अनुभबहरुलाई आत्मसाथ गर्दै कल्पना सुनुवारले सानै उमेर देखि बोकेको सपना कलाकरिता क्षेत्रलाई अगाल्दै बहुचर्चित लोकदोहोरी गायक बिरही कार्की सगको सहकार्यतामा “डाडैमा बिजुली आयो” पहिलो पल्टा बजारमा ल्याएकि थिईन । सगितिक क्षेत्रमा अघि बढन बिरही कार्की ठूलो भुमिका रहेको साथै हौसला, प्रेरणा पाएको र पहिलो प्रस्तुतिमा यति धेरै स्रोता दर्शकहरुको मन जित्न र चर्चमा आउनुको श्रेया पनि बिरहि कार्कीलाई दिन्छिन । यस गितमा लय शब्द बिरही कार्कीको रहेको छ । मौलिक शब्द सृजना रहेको यस गीतलाई सुनखानी म्यूजिक प्रालिले बजार ब्यबस्थापन गरेको थियो। यो गितले चर्चा मात्र हैन छैटौं म्युजिक खबर म्युजिक अवार्ड – २०७४ को म्युजिक अवार्डमा सहभागी हुन आएका करिब १५ सय गितसगितलाई उछिन्दै उत्कृष्ट पाँच बिधामा मनोनयनमा पर्न सफल भएको छ । अवार्डको लागि आगमी साउन २२ गते राष्ट्रिय नाचघर जमलको प्रेक्षालयमा छिनोफानो हुनेछ । कलाकरिताको मिहेनतलाई मुल्यांकन साथ निष्पक्ष निर्णय भएमा पाँच वटा बिधा मध्ये अवार्डको हक्दार भन्ने कुरामा बिश्वासरत छिन । यहि उत्साह साथ स्रोत, दर्शकहरुको माया पाईरहन दोस्रो एल्बम बिरहि कार्कीको शब्द लय र बिरही कार्की, कल्पना सुनुवार स्वारबद्द “आखै नलाउनी” बोलको लोकदोहोरी छिटै सर्बजानिक गर्ने तयारिमा जुटि रहेकी छिन ।

सरिता पुमा राई, अषाढ २०, काठमाण्डौं ।

आदिवासी जनजाति चलचित्र महासंघले आयोजना गरेको तिन दिने प्रथम आदिवासी जनजाति चलचित्र महोत्सव काठमाण्डौको भृकुटीमण्डप स्थित नेपाल पर्यटन बोर्डमा सोमबार सम्पन्न भएको छ ।
महोत्सवमा शनिबार कर्म क्या (कर्मको बाटो) , बन्थि , पेके ,गुठ चलचित्र प्रदर्शन भएको थियो भने आईतबार दखल , पुवालो , व्याःसाल (पैचो) , नागा , जितिया ,कल्ली , स्टोरी अफ टाईम , लोम्बा र सोमबार ङयाथुमै , टाढाको माया ,त्याग ,छयाबाहानी ,पेकोसामा , बुम्बा प्रर्दसन भएको थियो । महोत्सवमा किरात , लिम्बु , गुरुङ्ग , तामाङ्ग , थारु , नेवार लगायत अन्य समुदायको चलचित्रहरु प्रर्दशन भएको थियो ।
त्यसैगरी महोत्सवमा गुरुङ भाषाको कर्म क्या (कर्मको बाटो) चलचित्रले पब्लीक च्वाईज अवार्ड जितेको थियो भने उक्त चलचित्र जसमाया (जसु) गुरुङले निर्देशन गर्नुभएको थियो । सो चलचित्रले नगद २५ हजार पुरस्कार पनि हात पार्न सफल भएको थियो । महोत्सवमा तामाङ भाषाको चलचित्र बुम्बा र मगर भाषाको चलचित्र लुम्बालाई पनि दर्शकहरुले मन पराएको थियो । महोत्सवमा तिन महिलाले निर्देशन गरेको चलचित्रहरु जसु गुरुङ , टोमा लामा र विन्दु माझी पनि छनौटमा परेको थियो । Read the rest of this entry »

सरिता पुमा राई, अषाढ १२, काठमाण्डौं ।
आदिवासी जनजाति चलचित्र महासंघले तिन दिने महोत्सवको आयोजना गर्ने भएको छ । यहि असार १७, १८ र १९ गते महोत्सव हुने आयोजकले पत्रकार सम्मेलनको आयोजना गरी जानकारी दिएको हो । महोत्सवले आदिवासी जनजातिहरुका मौलिक कला, संस्कृति, भाषा, धर्म, परम्परा, प्रथाहरुको दस्तावेजीकरण, संरक्षण प्रर्वधनका साथै पर्यटन विकासका लागि राष्ट्रिय तथा अन्तराष्ट्रिय स्तरमा प्रवर्धन गर्ने लक्ष्य लिएर महोत्सवको आयोजना गर्ने लागेको महासंघको अध्यक्ष अमृत सुनुवारले जानकारी दिनुभयो । त्यसैगरी आदिवासी चलचित्र ‘शिलु’ २०४४ सालमा निमार्ण भएदेखि झण्डै ५०० भन्दा बढी कथानक आदिवासी चलचित्र निमार्ण भईसकेका छन् । Read the rest of this entry »

भानु सुनुवार, २१ मे, दोहा ।
किरातीहरुको महान चाड “सालिवा शाँदार पिदार÷याक्वा तङनाम÷साकेला उभौली, येले थोचे÷येले तङबे÷येले दोङ्ग सम्वत्–५०७७ लाई तीन किरातीहरुले कतारमा गत १९ मे, शुक्रवारका दिन सुख, समृद्धि तथा शान्तिको कामना गर्दै भव्यताका साथ मनाएँ ।
तीन किराती कार्यक्रम मूल आयोजक समितिका संयोजक तथा सुनुवार सेवा समाज कतारका अध्यक्ष सायमुल सुनुवारको सभापतित्व र नेपाल प्रवासी आदिबासी जनजाति महासंघ कतारका अध्यक्ष देवराज राईको प्रमुख आतिथ्यमा आयोजित कार्यक्रममा दोहामा स्थापित राजनीतिक, साजिक तथा जातिय संघ÷संस्थाका प्रतिनिधी, बुद्धिजिवी, समाज सेवी र व्यवसायिकहरुको आतिथ्य रहेको थियो ।
ब्यानर उद्घाटन तथा दिप प्रज्वोलन पश्चात उपस्थित सबैले सामुहिक राष्ट्रियगान र ज्ञात अज्ञात शहिदहरुका लागि एक मिनेट मौधारण गरिएको थियो । यो धरती चुम्ने पहिलो हामी हौ मूलवासी भन्ने बोलका गीतमा तीनै सस्थाका कलाकारहरुले सामुहिक स्वागत गरे पछि कार्यक्रमले गति लिएको थियो । मूल समितिका सह– संयोजक तथा किरात याक्थुम चुम्लुङ कतारका का. वा.अध्यक्ष कतार शाखाका अध्यक्ष हर्क खजुमले स्वागत मन्तव्य सहित यस चाडका बारेमा प्रकाश पारेका थिए । मूल समितिका सह– संयोजक तथा किरात राई यायोक्खा शाखा कतारका अध्यक्ष एकराज राईले कार्यक्रममा सहभागी तथा कार्यक्रम सफल पार्न अहोरात्र खट्ने सबै किरातीहरुमा हार्दिक आभार तथा धन्यवाद ज्ञापन गरेका थिए । कार्यक्रममा उपस्थित अतिथी वक्ताहरुले कार्यक्रम सफलताको कामना सहित किरातीहरुको महान चाड उभौलीका वारेमा आ–आफ्ना भनाईहरु राख्दै शुभकामना व्यक्त गरेका थिए । Read the rest of this entry »

नेपाल आदिबासी जनजाति महिला महासंघ बेलायतको आयोजनामा १९ मार्च आइतबारको दिन लन्डन स्थित नर्थहल्ट सोसियल क्लोबमा ,१०७औ अन्तराष्ट्रिय नारी दिवस भब्यता पुर्बक सम्पन्न भएको छ । संस्थाकी अध्यक्ष बिमला कुमारी राइको अध्यक्षता रहेको उक्त कार्यक्रममा, नेपाल आदिबासी जनजाति महासंघ बेलायतका अध्यक्ष तुल छन्त्यालको प्रमूख आतिथ्य ,त्रिभुवन बिश्व विद्यालयकी प्राध्यापक तथा साहित्यकार सुमाया राइ,समिदा वुमन डेभलोपमेन्ट फोरमकी सस्थापक अध्यक्ष शर्मिला थापा र किराया प्रा क स लण्डनका संस्थापक मेजर मान ब राइको बिशेष आतिथ्य रहेको थियो।यसै गरि बेलायतमा अबस्थिक बिभिन्न संघसंस्था, आदिबासी जनजाति महिलाहरुको जातीय संस्थाबाट र गोर्खा च्यानलकी संयोजक तथा बरिष्ठ पत्रकार बिमला सेने लगायत अन्य आमंत्रित अतिथिहरुको उपस्थिति रहेको थियो । सभापति र प्रमुख अतिथि दुवारा पानसमा दिप प्रज्जोलित गरेर कार्यक्रमको समुदघाटन गरिनुको साथै सबै अतिथिहरुबाट पनि १०७ निर्मित क्यान्डलमा दिप जलन गरिएको थियो । संस्थाकी उपाध्क्ष युमा लिम्बु नेत्रकलाले उपस्थित अतिथि र सम्पूर्ण सहभागीहरुलाई स्वागत मन्तब्य र सचिव सुमिरा सुनुवारले स्वास्थ्य अनि सुरक्षा सम्बन्धि जानकारी सहित कार्यक्रम माथि प्रकाश पारेका थिए। Read the rest of this entry »

४ मार्च सन् २०१७ आइतबार बेलायत स्थित फान्ब्रोरोमा किरात सुनुवार महिला समाज युकेको ऐतिहासिक प्रथम अधिबेशन भब्यताको साथ सम्पन्न भएको छ l श्रीमती गङ्गा माया सुनुवारको सभापतित्वमा सम्पन्न उक्त कार्यक्रममा, नेपाल आदिबासी जनजाति महिला महासंघ बेलायतकी अध्यक्ष श्रीमती बिमला कुमारी राइको प्रमुख आतिथ्य रहेको थियो l अधिबेशन कार्यक्रमलाई सभा अध्यक्ष र प्रमूख अतिथि दुवारा पानसमा दिप प्रज्वलित गरेर समुद्घाटन गरिएको थियो l बेलायतमा छरिएर बसोबास गरेका किरात सुनुवार महिलाहरुको एकता ,व्यक्तित्व र नेतृत्व बिकासको उद्देश्ले सन् २०१३ मा किसुमस युकेको स्थापना भएको थियो l १०७औ अन्तराष्ट्रिय महिला दिवसको अवसर पारेर “परिबर्तनको लागि साहस ” लाइ आत्मसात गदै,महिला सशक्तिकरण र सचेतना खातिर आफुहरु पूर्ण रुपमा जागरुक रहेको भन्दै, सहभागी महिलाहरुबाट नारी दिवसको शुभकामना ,आमन्त्रित अतिथिहरुबाट मन्तब्य एबम संस्थाको संगठानिक प्रतिबेदन प्रस्तुति संगै पहिलो चरणको कार्यक्रमलाइ बिट मारिएको थियो l कार्यक्रमको दोस्रो चरणमा श्रीमती मीना देवी सुनुवारको अध्यक्षतामा किसुमस युकेको प्रथम कार्य समितिको चयन गरिएको छ जसमा निम्न पदाधिकारिहरु चयन भएका छन् ।

पदाधिकारीहरु  Read the rest of this entry »

आज हामी २१औँ शताब्दीको युगमा आधुनिकताको जीवनशैली र विकासवादी सभ्यतासँग आफ्नो तालमेल मिलाइरहेका छौँ िहजारौँ हजार वर्षको पुरुष(गुलामीपश्चात नारी सशक्तिकरणले नारी सचेतनासँगै मुक्तितर्फ क्रमिकरुपमा परिवर्तनहरु आइरहेको पक्कै छ ितर पनि यो शताब्दीको आधुनिक युगले नवीन संस्कृतिमा जति नै अभूतपूर्व परिवर्तन देखाए पनि हाम्रो देशको सन्दर्भमा सामाजिक(सांस्कृतिक विचारधारामा लुकेको परम्परागत जडता यति बलियो छ कि राजनीतिक विचारधारा र कानूनी रुपमा देखिएको परिवर्तनले सन्तुष्टि दिन सक्ने अवस्था अझै सृजना हुन सकेको छैन िअझै पनि हाम्रो समाज पुरुषप्रधानताजस्तो संकीर्ण सोचबाट मुक्त हुन सकेको छैन िसिंगो मानव समाजको सारा सभ्यता, संस्कृति र सामाजिक बिकासमा नारी शक्तिको उतिकै योगदान छ जति पुरुषशक्तिको िनारीमा प्रेम, कोमलता, ममता, सहनशीलता, धैर्यता, करुणा, वात्सल्यता आदि अनेकौँ गुणहरु विधामान हुन्छन् िशक्तिको अभूतपूर्व स्रोत र जीवनदायिनी भनेर चिनिने मातृशक्तिको यो सारा सभ्यता, संस्कृति र सामाजिक निर्माणको क्षेत्रमा बराबरी सहभागिता हुन नसक्दा, नारीहरुको योगदान कम देखिएको छ पुरुषको दाँजोमा िआफूलाई सर्वश्रेष्ठ घोषित गर्दै हरक्षेत्रमा पुरुषले कब्जा जमाएको छ र एक्लो पुरुषशक्तिद्वारा निर्देशित समाजमा नारीहरुले आफ्नो उन्मुक्तिको निम्ति अविराम संघर्ष कोरल्नुपर्ने बिषयउपर बोध गराउँछ अन्तराष्ट्रिय नारी दिवस ( आठ मार्चले
िप्रत्येक वर्ष अङ्ग्रेजी महिनाको ८ मार्चको दिनलाई बिश्वभरिका महिलाहरुले, महिला हक हित र अधिकार सम्बन्धी मुद्दामा आधारित बिभिन्नखाले भेला, गोष्ठी नारी सशक्तिकरणर सचेतनामूलक कार्यक्रमहरु आयोजना गर्दै नारी दिवसको रुपमा मनाउँछन् िजसरी यस वर्ष पनि संसारभरिका महिलाहरुले ू१०७औंू अन्तर्राष्ट्रिय नारी दिवस मार्च आठलाई विभिन्न नारी जागरण कार्यक्रमहरुसहित धुमधामले मनाइरहेका छन् । उसो त पुरै हप्ता नारी दिवस सप्ताहको रुपमा महिला अधिकारसम्बन्धी चर्चा परिचर्चा गरिदै मानिने महिला दिवस अर्थात् ९इन्टरनेशनल वूमेन्स डे ० नै बिश्व महिला दिवस हो । Read the rest of this entry »