Who are Sunuwar People?
We need further more investigation and historical research to find the fact about the origin of Sunuwar people. However, Sunuwar peoples believe themselves as Suryavanshi, family of the Sun. It is said that Sunuwar tribe is from Kirat group. According to history, there were three states of Kiratas in Eastern Nepal- Far Kirat, Mid Kirat and Near Kirat. Mid Kirat and Far Kirat are known as Rai and Limbu respectively. And the Near Kirat is known as Sunuwar who spread over the river-bank of Sunkoshi, Likhu and Khimti and slowly they spread all over the world.
The group Sunuwar is known as Indigenous Peoples of Nepal. Sunuwar peoples have their own socity, cultural aspects, costumes, and language so they are called indigenous people. In the time of Shah Dynasty, The King of the country became happy with the administrative works, armed service and other territorial works of Sunuwar peoples and His Majesty’s granted the title of “Mukhiya”. Still some Sunuwar peoples add the title “Mukhiya” at the end of their name. It is also believe that the group “Jirel” and “Surel” are also the sub-group of Sunuwar, but now Jirels are recognized as an independent tribal caste. On other hand, some Surels believe themselves as Sunuwar and still some of them put their lastname as Sunuwar. Sunuwars have own ethnic identity like language, costumes, cultures etc. Now a days, Sunuwars are also involved in national indigenous group of people for the developement, preservation and for the promotion of the Sunuwar peoples and for the developement of the Nation as well.
this site is incomplete. prayas ramro ho tara complete hunu ramro ho.
Yo Jatipani Sunuwari WEB Site Haru6 Tays Ma Kina Sunuwari Bhasa Narakahko Hola ?
Dear sir,
Thank you for the comment. We are working on that matter recently. Hope for the best……will be able to put on own script/language.
Sunuwari Bhasa Narakheko bhannale kasto khal ko hola script nai sunuwari ki roman sunwari bhasa ki nepali ma sunwari bhasama hola yeso detailma bhannu bhayako bhaya ramro hunthheyo.
what is mean what we don’t know mustly so i’m sorry to say
Durga
thanks for the comment Durga ji!
actually we are talking about Sunuwari script. some of our geneous koits members are making great effort on koits script. hope for the best…we always need your support & comments.
Mitra BP ani k chha haalkhabar, ani org bata puna: sunuwarko parichayatmak page le naya kura dina khojeko chha. aru samagriharulai pani samabesi garna sakieko khanda ma laabhdayak nai hunchha.
tara kunai kunai bela ke bhaidinchha bhane- chaheko jasto, socheko jasto pura garna sankalpa nai chahinchha mero tarfa bata pani sahayog hune nai chha
dhanyabaad prakash ji!
bides ma desh ko maya laagchha …. amako maya laagchha… baba bhai…dai…didi…bahini…. ajha vanau afno pyaro birasat. sunuwar ko birasat nai hamro parichaya ho. racism vanne kura malai thaha chhaina tara identity is most.
…sano mobile bata ho….ramro facility chhaina…. technical mistake bhai rakhchha tapai jasto bujruk ko sahayog nai hamro safalta ko kadi ho.
kura dherai lamo ra gahiro chha…hami freelance ho…SWS sanga kunai formal link chhaina ..
…but we need sound cooperation… otherwise sunuwar pani katai thar-baad ma contradict hune hoina?
Dear Suraj and Brihas,
I have visited many times to the web site. the looks like attractive as colors and nature. Very well job is trying to launch. All comments have carried incomplete words, so pls it make complete, then, it’s ready for surfing, people try to get access. Some suggestion to be pointed: 1. In banner- “Koits” is less meaningful, why not u put “KOINCH SUNUWAR” ? 2. Investigation and research is ongoing process but you have to take references of many books already published like KOinch boo, Chetana, Sirmi etc. Dr. Lal Rapach also suggest u as a big.
Hi, cool post. I have been wondering about this topic,so thanks for writing.
da best. Keep it going! Thank you
namaskaar !
Thanks for the suggestion! We really appreciate your advice. ‘sunuwar.org’ is presently in trial phase. We need your suggestion and support regurlarly to improve it. Just kept those matters to get some response & suggestion from well wishers. And we proudly announce that our full site is going to launch very soon…
Thank you.
Great post! I’ll subscribe right now wth my feedreader software!
I think I will try to recommend this post to my friends and family, cuz it’s really helpful.
Hello! Thanks for the post. It is really amazing! I will definitely share it with my friends.
Dear Mr.Suraj Sir,
Is Their Are Many Sunuwari Langauges Or What? I Really Dn’t Understand What U Wana Say ok. Anyway If Possible Pls. Submit Some Sunuwar Langauges Either Roman Sunuwari Or The Nepali Sunuwari.
Thank u
First of all thanks for the comment Dear Tek Badr. Sunuwar,
We have only one Langauge
What I am trying to say is weather you want read sunuwar language in roman Language or Nepali language like e ne mar ho ? or ई ने मार हो ? thats all.
Dear Sir,
Finally Can I Know That Is Their Is Published Some Books About Sunuwar People& Langauge?If It Has Published Than Where We Can Find It. Iam Waiting For Ur Positive Answer.
Thanks&Regards,Tek
Yes, we have lots of books regarding Sunuwar People & Langauge. you can contact to Sunuwar Sewa Samajh and our some of our generous koits members are making great effort on koits script too.
you can find some articles from here too
http://www.gorkhapatra.org.np/pdf.nn19.sunuwar.php?
Hau sunwar ko yakdam ramro khel lagyo in future they will do i am very with them.
Atleast weekly updaate is necessary
Dear Sir,
Kindly Thanks For Ur Informatino||||||||||..
Dear Sir,
Kindly Thanks For Ur Information||||||||||..
Dear all of the sunuwar pariwar
Good day!!!
Yo website rakheko ma hami le sansaar ko kunai pani des bides ma raheka sunuwar haru lai afnai goun ghar ma nai chu jasto feeling garayeko cha.it’s really wonderful and i am proud of you.thank you!
God bless sunuwar sewa samaaj
God bless Nepal…………
Great job sunuwar.org team! but seems like not working these days. I daily visit this site but couldn’t find any changes neither any updates…
Prayas ramro 6 hai, agi badhnu 6 miler hai !
I think every body own to be strong if you think better then other one so what??? either you are best person try to a human.
Mr.Durga
I think every body own to be strong if you think better then other one so what??? either you are best person try to a human.
Mr.Durga bdr sunuwar
From Thailand
I think every body own to be strong if you think better then other one so what??? either you are best person try to a human.
Mr.Durga bdr sunuwar
From Thailand
sunuward@hotmail.com
best for you if people ask to me
maile pani here herna lai chahi khai tara maile ta kei pani ramro sanga bujhina alik promossion garnu paryo ni kaxx khali chineko manchhe le matrai herne site bhayo jasto chha haina ra kaxx?malai pani bhaneko bhaye ma pani aru lai bhandinthe ni yesko barema.
lets do some thing together make better this blog (susesa.webs.com)
could any one provide the detail of Clan inside Sunuwar …if possible Sub Clan too.
thanks yo all
Please any koich who think they are responsible and love for their tribe then this is time to sacrifice.please any one can convey this massage to nepal sunuwar welfare society who is representing and having deep sleep like kumva karna.This society is form for this reason and this is moment of truth.Need to wake up.
[Dear all sunuwar.I think we are in deep sleep and will only know later when we face consequences.I have very sad feeling none of the related sunuwar people dare to raise their voice and even doen’t have sence problem which is happening now in nepal.Moist start declearing one after another autonomous region ignoring small number of tribal people one of them is sunuwar.We are now going to be declear under tamasalin within four days.This is completly humilating and destruction of sunuwar people who has got lal mohar and recognised since prithivi narayan shah now we are in someones under.Now we must declear koichwan or wallo kirant pradesh uniletarily ourself.We must do I have request on all sunuwar.Look how many number of koch people live in nepal they raise their voice and got kochila state why not we sunuwar?The problem is we didn’t raise our voice and many sunuwar doen’t have historical knowledge and unity.This is time to wake up ,wake up or have deep sleep and face slavery consequences].If you ignore this appeal then you will find savere consequeces later appeal for sunuwar representitive.
Nepal is mad country and they can do anything then why not us.Historically we were the superior and real existed one.Maoist declearation autonomous state is completly unacceptable for sunuwar.We must declear ourselve and let them know our concern through journalist confrence.This kind of things should be done officially by sunuwar president of nepal.I don’t know at the moment who the dump is holding this position in nepal?Nepali proverb MARE PACHI KHA BABAI KERA.
“हामी सुनुवार हौ र सुनुवार नै लेखौ” – लेखकः शंकर सुनुवार थुम्बुच (धरान नगर अध्यक्ष)
धनुकांड बनाउन र सिकार खेल्नमा सुनुवार जातीहरु धुरनदर थिए । त्यसैले एक जमानामा यो जातीलाई सिकारी सुनुवार भनेर चीन्ने गर्दर्थ । पछि गएर ८३ साल तिर श्री ५ महाराज राजेन्द्र शाहको पालामा दुवाल बन्दी सिकारी सुनुवार पनि भन्ने गर्दथे । यसरी नै विस्तार विस्तार भौगोलिक धार्मीक राजनीतिक र सामाजिक परिस्थीलतीले सुनुवार एक भएर पनि परिचय अनेक हुदै गयो । यो जातीको परिचयमा सुनार राई, राई सुनवार, सुनुवार मारपाचे सुनुवार, डालेनाङ्गले सुनुवार आदि इत्यादी शब्दहरुले चीनीएको पाइन्छ ।
किरात इतिहास (१९९४-९५) नामक आफ्नो पुस्तकमा वेद-पुराण र उपनिषदका विद्वान डा. स्वामी प्रपनाचायले सुनार राई र सुनवार राई शब्दको प्रयोग गरेको पाइन्छ । इमानिसंह चेमजोंगले किरात इतिहासको दोस्रो संस्करण १९५२ मा सुनवार शब्दको प्रयोग गरेको पाइन्छ । किरात जातको वंशावलीमा बिक्रम सुनुवारले सुनुवार शब्दको प्रयोग गरेको पाइन्छ । यस्तै गरेर सुनुवार किरात वंशावली र सुनुवार वंशावलीमा सुनुवार शब्दको नै प्रयोग गरिएको पाइन्छ । Harriet Leva Baegun ले Spirit Possesion in the Nepal Himalayas मा र टेक बहादुर सुनुवार ‘औतारी’ ले निकालेको आफ्नो किताब “किराती सुनुवार (कोइँच) जाती उत्पति भाषा धर्म र संस्कृति एक परिचय” मा सुनुवार शब्दको नै प्रयोग गरेको छ । त्रिभुवन विश्वविद्यालय नेपाल तथा एशियाली अनुसन्धान केन्द्रद्वारा सन् १९९१ मा प्रकाशित “द राई अफ इष्टन नेपालीः एण्ड लंग्वीस्टिक ग्रुपिङ” शीर्षकको पुस्तकमा गर्ड हनवोनले र २०४७ चैत्रको प्रथम संस्करण “कोइँचवु” मा पनि सुनुवार शब्दको प्रयोग गरिएको छ । Gangtok: Friday March 8th २००२ मा पहिलो पल्ट सुनुवार लिपिमा प्रकाशित पत्रीका “सुखि नेस्कूतेक” मा पनि सुनुवार शब्दको नै प्रयोग भएको पाइन्छ । सुनुवार भाषा लिपि र साहित्यको विकाशमा मूल टेवा पुराउने धरान १८ को स्व. कर्ण बहादुर सुनुवारले सुनवार शब्दको प्रयोग गरेको छ । त्यसतै २०५० मा पूर्वाचल क्षेत्रिय समाज भेलाद्वारा स्वीकृत “किरात सुनुवार भाषा शब्दकोष” मा सुनवार र सुनुवार दुवै शब्दको प्रयोग भएको छ । लोकप्रीय सुनुवारको प्रथम संस्करण “सुनुवार भाषा बोलिचालि कोंअइच्लो लो सी” मा सुनुवार शब्दको प्रयोग भएको छ । यस आधारमा यो जातीले अझ सम्म कुन शब्दको प्रयोग गर्ने भन्ने ठोष निर्णय लिन नसकेको महसुस हुन्छ । यस्तै कमी कमजोरीको कारण हुन सक्छ दलित वर्गका सुनार जातीहरुले पनि आजकल सुनवार शब्दको प्रयोग गरेको पाइन्छ । जसले गर्दा किरात सुनुवारको परिचयमा अस्पस्टता आएको पाइन्छ । अर्को कुरो चेतानको कमीमा कति सुनुवारहरुले आफ्नो जात लुकाएका पाइन्छ । तर यसरी आफ्नो जात लुकाउनेहरुले पनि शान्तिको श्वास फेर्न त कहा पाएका छन र ? विचराहरु बांच्दा देखि लिएर मरेपछिको पनि दुखेसो र गुनासोहरु सुन्नमा आइरहेको पाइन्छ । यस सन्दर्भमा हामी सबैले गम्भिर भएर सोच्नु पर्ने आवस्था हुदाँ हुदै पनि कति पय सुनुवारहरुले नामको पछाडी आफ्नो जात नलेखेर थर र ऐतिहासिक मान मुखियाको पर्दाले सुनुवार जातलाई नै ढाक्न खोजेझै लाग्दछ ।
धुरमपुर-झापा सुनुवार समाजबाट प्रकाशित भाषा लिपि र विधि को पहिलो संस्करणमा संकलन समुहले आफ्नो नामको पछाडी जात नलेखेर सोझै थर लेखेका छन । त्यस्तै हरि कृष्ण कातिचा, भीम बहादुर दिगर्च, हरि प्रसाद तोँकुच, लोक कुमार दुर्बिच, धन वहादुर दुर्बिच र संकलन स्रोतमा लिपि स्व. कर्ण बहादुर जेतिज लेखेका छन । सुसेस केन्द्रीय कार्य समिति काठमाडौंबाट प्रकाशित “सुनुवार जातिको जन्म विवाह मृत्यु संस्कार विधि संग्रह २०६२” मा प्रकाशन समिति श्याम मुखिया भनेर लेखेका छन । कोइँच बु सिक्किमले मई २००३ मा प्रकाशन गरेको “किरात सुनुवार वर्णमाला” को प्रथम संस्करणमा के.डी. ङावचा-मुखिया, आर.वी. रुजिच-मुखिया र (स्व.) लाल रापचा भनेर लेखेका छन । के यस्तो लखाइले सुनुवार जात पारदर्शी होला त…। यसैत अल्प संख्यामा रहेको यो जाती त्यसमा पनि पर्दा भित्र बाच्नेहरुको लागि फेरी अर्को एउटा पर्दाको निर्माण भएको देखिन्छ । त्यो के भने २०५० मा प्रकाशित किरात सुनुवार भाषामा व्यवस्थापमक प्रकाशक सम्पादक लेखक र सहयोगी समेतले पहिला आफ्नो थर त्यस पछाडी नाम र नामको पछाडी मुखिया भनेर लेखेका छन । जस्तैः- कोर्मोच प्रेम कुमार मुखिया, गौरच श्री मकर बहादुर मुखिया, थंगुच श्री टंक प्रसाद मुखिया, मुलिच श्री टेक बहादुर मुखिया, मुलिच श्री मान बहादुर मुखिया र मुलिच श्रीमती दन्त कुमारी मुखिया भनेर लेखेका छन् । के यो पढ्ने अन्य जातिहरुले यी बुद्धीजीविहरुको जात छुट्याउन सक्लान्त … अवश्य सक्दैनन । कारण पर्दा भित्रको दृश्य देखिदैन । आफूले ढाकछोप गरेको पर्दा भित्रको कुरो आफूलाई मात्र थाहा हुन्छ । अन्य जातिलाई हुदैन । सुनुवार जातिमा अल्पता आउनको कारण एउटा यो पनि हुन सक्छ । अर्को कुरो आफ्नो नामको पछाडी मुखिया मात्र लेख्न रुचाउने सुनुवारहरुले क्षेत्री मगर थारु र चौधरी लगायतका जात भित्र पनि मुखियाहरु छन् भन्ने कुरो जान्नु जरुरी छ । नेपाल लोकतान्त्रिक किरात सुनुवार संघ केन्द्र कमिटिको चौथो वार्षिक उत्सवमा एमाले पोलिटव्यूरोका सदस्य भू.पू. वन मन्त्री श्री नागेन्द्र चौधरीले पनि किरात सुनुवार जातिले आफ्नो नामको पछाडी सुनुवार शब्दको नै प्रयोग गरे यो जातिको परिचयमा स्प्रष्टता आउने वहाले बताउनु भयो । यस सन्दर्भमा म के भन्न चाहन्छु भने भुतकाल देखि वर्तमान सम्मका जति पनि लेख रचना र साहित्यहरुमा सुनुवार शब्दको नै प्रयोग बडी भएको हुनाले संख्याको आधारमा पनि हामीले सुनुवार शब्दको नै प्रयोग गर्न उचित ठान्दछु म । यसो भनेर आफ्नो थरलाई विसर्नु पनि मेरो मान्यता हैन र ऐतिहासिक मान मुखियालाई पनि यो जात देखि अलग्याउन खोजेको हैन । मतलब परिचयमा पहिला कसैले पनि तपाईको ऐतिहासिक मान थर र जात सोध्दैनन । नाम नै सोधिन्छ र नाम पछि तपाईले आफ्नो थर या फेरी मुखिया भन्नु भयो भने पनि उ असमान्जस्यमा पर्छ कि तपाई कुन जातको हो भनेर । त्यहाँ तपाईले आफ्नो जात नै बताउनु पर्ने हुन्छ । यानिकी तपाईको नाम पछिको स्थान जातले नै ओगटेको हुन्छ । अनि मात्र सोध्दै र केलाउदै जादा थर आदि इत्यादीको सवाल उठ्छ भने तपाई आफ्नो नामको पछाडीबाट सुनुवार शब्दलाई किन हटाउनु चाहनु हुन्छ ? “तिमी कुन महापुरुष हौ तिम्रो नाम र जात के हो भनि श्री कृष्णले सोध्दा हे त्रिलोकपति तपाइले नजान्दो के छ र तै पनि अज्ञान भई सोधि बक्सन्छ भने मेरो नाम एकलव्य भक्ति सुनुवार जातको किरात हुँ ।” भनि आफ्नो परिचय दिएको कुरो भारत युद्ध कथाले बताउदछ । मेरो मत्लब हामीलाई इतिहासले नै सुनुवार भनेर चीनाउदै आइरहेको छ भने आज आएर आमीले आफ्नो नामको पछाडी अन्य शब्द प्रयोग गर्नुको सार्थता के ? नभए हामी सुनुवार हौ र सुनुवार नै लेखौं । बाकीका उपनामहरु यथावतै छदैछन् ।
Post #31
You wroteon February 1, 2010 at 9:34am
yo सुनार राई k bhaneka holan?
yo Sunar lekhne Dr Kale Dobalichha (Swami Prapannacharya) lai khandan nagarne? jastaka tastai सुनार राई swaha???
yini Hindupatilai uttar ta tehi homepage ma dinai sakeko6u.
feri kina ho yaha pani???
yini Shankar Thugucha (Sunwar) lai mero clanonym Rapacha ko matlab ra mahatwo bujhna mero PhD Thesis padhna sujhab 6.
ani Yakthungwanma basera Chemjong, Kurumbang, Mabuhang, Menyangbo lai ethnicity ko rupma nabujhera kina khali Jaaaaaaaat jaaaaaaaaat mattai bhaner Hindupati kura gareko?
lau hai Hinduwala ho…
Rapacha clanonym ko artha Hindu lexicon ma 6aina jastai Sunwar shabdako Sunar 6.
heram yo सुनार राई le kaha purau6???
Dr Lal-Shyãkarelu Rapacha
Postdoctoral Humboldt Fellow
University of Leipzig
Deutschland
EU
Namsewal nelle koichbu kali,,maarhanaiyoo koich mulchahi gublecha maalme bata,,mabaasyoo mama bhandaa mich mabaasyoo mama rimsyoo deasyoo khoipa webside mi koich loole pa blese mabletam nganaiyo mulnga mere joob chahi koich loo le blesyoo rimsyoo de adarsyamdar tharnu,,,,,,,,,,
sewl, nikai ramaro kosis nirantar hos sunuwar.org lai. sews ko topis vandapani pani comment ma nikai tharika bichar dekhiyo yasta bichar lai samale ra ekai thau ma auna anurodha.
ma pani sunuwar ho.hami sunuwae jati nekai pachadi pari rahe ko jesto lag6 tasai karan hemi sabai mele hamro jateto vasa saskraite lai chenaune kosisi garnu paro.bijay sunuwar doha qatar.
sunuwri culture sambandhi rochak tathya haru ojilo banauna ajhai kasarat garnu parchha ki jasto lagyo! aru ta thikai chha chha .
Sujhab ra sallaha dinu thulo kura hoina. Tar Sallaha dine sathiharule arthik ra Afule garne kamko soyem ghosana gari kehi kura jimma liye ke pharak parthyo ra.
Sallaha dine sathiharule arthik ra Afule garne kamko soyem ghosana gari kehi kura jimma liye ke pharak parthyo ra.
very nice
सर्वप्रथमत: यस वेभ साईटलाई धन्यवाद ! सुनुवारको परिचय दिएकोमा तर हामी सुनार हौं कि सुनुवार हौं ? किनकी यस वेभ साइटमा मैना सुनारको घटनालाई पनि चासो पुर्वक राखिएको रहेछ । तर मेरो आशय कुनै जातित्व माथिको पुर्वाग्रह होइन । त्यसैले सुनारलाई सुनुवार र सुनुवारलाई सुनार बनाउने कार्यमा हामी अग्रसर नबनौं , आफ्नो जातित्वको अस्तित्व कायम राखौं ।
First of all thanks for this Website maker and other he who commented positively . And Sunuwar people still facing Identity crisis . So here I like to say that ;-
१ सुनुवार र सुनार मा Confuse न हुनुहोस / हामी “सुनुवार” नै हौँ / आदिबासी जनजाती सुनुवार /
२ नाम पछी प्रचलन अनुसार “जात” नै आउँछ , तसर्थ जात सुनुवार नै हो /
३ “थर” र मुखिया भन्ने “पदवी” ले प्रस्ट जातीय परिचय दिदैन / त्यसैले “सुनुवार” नै लेखौं भन्ने मेरो ठहर हो / देश बिदेशमा परिचित र अहिले सम्म प्रचलित पनि यहि हो /
४ Dr. Rapach ji ले भन्नु भए जस्तै स्वामी प्रपन्न चार्य ले सुनुवार बारे उल्टा सुल्टा लेखेका छन् ,त्यसमा ध्यान नदिनुस् /
५ हिन्दुबाद सामन्तबाद को अर्को खुट्टा हो /
६ सामन्तबाद को अन्त्य पछी मुखिया पदवी पनि अब उपयुक्त रहेन /
टेक बहादुर सुनुवार “औतारी “
आदरणीय महाशय,
हामी पनि यहाँ भारत्वर्स मा सुसुवर कल्याण समाज को स्थापना गरि रहेको छौ तर टिपी आर्थिक समस्या ले गर्दा सफल हुन् सकेको छैनौ क्र्तिपाया सहयोग गरि दिनु हुन्छा कि?