Poems

-कोइँचबु काःतिच
.
‘थुइय्या … खाराने,
अभागी टुहुरा !
मार-दे बेअÞने माचाबि’ –
ठुँगीरहेको छ आमाको दिक्दारी चिले रुइनाले ।

उहिले उहिले
दुधमा खरानी घोलेर खिर पकाएको उपद्रव
ओथरा बसेको ग्लुमु आमको अण्डा फुटाएको छिमाले स्मृति
गाई बाख्रा बालीमा छाडेर साथीहरुसँग बरालिएको बिस्मृत उकुस
खित-मा बोइश-शा गिदीमा बर्खे भेल उर्ली रहेका छ ।

काकाताली !
टुहुरा जिन्दगीको उर्त्तार्द्ध
लखातरान्न,
खाराने अनुहार खिस्रिक्क !
साँच्चिकै मर्न नसकेको म
भाग्यमाथि कुनै आस्था नराख्दा नराख्दै
आफ्नै बलबुतामा घिस्रिँदा धिस्रिँदै
व्यक्तिगत अकांक्षालाई गलहत्ताएर
सामुहिक र्स्वर्थको बकपत्र पेश गर्दा गर्दै
साँच्चिकै अभागी महसूश गरीरहेछु म ।

थुइय्या …
काले बन्ठा खाराने !
थुक्क
दुःखी अभागी टुहुरा !
थुः
बेकामे कोइँच बु काःतिच ।

-केवलमान सुनुवार

जन्म दिने आमाबाबु शिक्षा दिने गुरु
भक्तपुरको सम्झनामा लेख्न गरे शुरु ।
हातैमा चाइनीज घडी सिसा फुटी जानु
भेट होला वर्षदनमा माया मारी जानु ।
केरा पाके लामालामा आपपाके पहेँला
भक्तपुरको प्यारो माया के भनी बाडौंला ।
दूधको मसी सुनको कलम लेखी लेखिदैन
भक्तपुरको प्यारो माया कहिल्यै विर्सर्ीीनर ।
जनता बसे उच्चतिर पल्टन बसे काख
माया छ झट्का कुन सम्झना छ लाख ।
नेपाल बत्तीस धारा, पानीको तुरुक्क
भक्तपुर सम्झेको बेला रुन आउँछ धुरुक्क ।
काग बासे नमिठो लाग्ने कोइली बोले मिठो
घर जाउँला हाँसीखेली आइज दशैं छिटो ।
आगो लागे रामचन्द्र पछि लागे सीता
हाँसी रहे एक भक्तपुर अहिले हुन्छु विदा ।

सभ्य बनौं सभ्यताको परिचय दिऔं ।
आफ्नो मातृभाषालाई लोप हुनबाट बचाऔं

नेल कोइँच पिकनिक लाइँसिबा
पोःके शेः वाल-शा जाइँ-सिबा
नेल-लिकालि ग्लुम-ना ताइँसिबा
बर माला रेल-चा ताइँसिबा ।

……………………..
प्राप्चा, ओखलढुंगा
हाल
नयाँ मनहरा, दुवाकोट ९
भक्तपुर

– कोइँच बु काःतिच

यति रिस उठी रा छ कि अहिले –

चोक, गल्ली, चिया पसल र चौतारीमा

देश बनाउने सुन्दर सपना बुन्न

अविरल बौद्धिक वेश्यवृत्ति गर्नुहुने श्रद्धेय महानुभावहरुसँग ।

रिङ–ने दा,

यति रिश उठी रा छ कि अहिले

यति रिस उठी रा छ –

जसको आफ्नो पछाडि चार जना मान्छे जम्मा पार्ने छाँट छैन

जसको अगाडि चार वित्ता हिडेर जानुपर्दा सकस खप्ने आँट छैन

जसले आफ्नो आकार प्रकार र तौलको हेक्का राखेको छैन

जसले सानो र ठूलो आयतन वीचको भेद चाखेको छैन

जसले अगेनामा आगो बालेर पाङ्दुरे रोटी डामेको छैन

जसले देश, काल, समय र परिवेशलाई छाँमेको छैन

जो खुला आकाशमुनि भोको पेट एक रात सुत्न सक्दैन

जो नियालेर आफ्नो र अर्काको धराताल छुटाउन सक्दैन

बेकाम्म,

खोपडीमा सापटी गिदी फत्फत् चेँख्ला खामे फत्फताउँछ

चोक, गल्ली–गल्ली, चिया पसल र चौतारी निर्लज्ज सक्सकाउँछ

त्यस्ता महामहिमहरुका

बढो धुमधामको चर्काचर्की, बेतोडको घम्साघम्सी

वाध्यताले अन्तहीन लोसे कुस्तीको रमिते बन्नु पर्दा । Read More

सोम सुनुवार

हिमाल होइन, दृष्य तिनको बेच्न सकिन्छ
मेची–काली होइन, बिजुली बरु बेच्न सकिन्छ
मेरो देश तुइन तर्दैन अब
तराईमा रेल र पहाडमा केवुल कार चढ्छ
बामे सरेको छ इलाम त
अब कर्णाली आकाशमा राशन खोजदैन
जौ, फापर जे फल्छ ऊ निहुरिएर बारीमै मेहनत गर्छ
नाक घोक्राउदैन मेरो देश
पहिचानको गर्वले ढक्क छाति फुल्याउछ
बरु लालच छाडेर त्यागी दिन्छ तेरो, मेरो र द्धेश
भागबण्डा र लुच्छाचुंडीको सर्त मान्दैन अब मेरो देश ।

-कोइँच बु काःतिच
के के न गरेँ जस्तो लाग्थ्यो, ‘देन ए सेरेम फु’ कोइँच भाषामा पहिलो पटक कविता सङ्ग्रह प्रकाशित हुँदा । तातो न छारो । लाजै पो लागेर आउँ बा, ङच्िचा दाँत देखाएर हाँस्न पनि ।
केही हुँदै नहुनु हो, कसैले वास्ता नगरेको कुरामा पहिलो हुनु भनेको । जहाँ केही नौलो गर्नका लागि केही नौलो हुँदै हुँदैन । कसैको आँखै नलाग्ने कुरामा आँखा लगाउँदा, कसैले लेख्दै नलेख्ने, पढ्दै नपढ्ने कुरामा पुस्तक लेख्नु, छाप्नु कुनै ठूलो र आनौठो कुरा पनि होइन । (मलाई एक जना खसभाषी बामान विद्वानले साहित्य नभएको भाषा, भाषा होइन । त्यस्तोलाई भाषा होइन कुरा भनिन्छ, भनेपछि भाषा बनाउन कोइँच भाषामा कविता संग्राह तयार पारेँ । जसलाई क्युइँतिच द्वय रणवीर सुनुवार र अतित मुखियाले प्रकाशन गरिदिनु भएको थियो चुप्लु समाजको व्यानरमा ।)
आजकाल सोच्छु, गम्छु- कोइँच-सुनुवारको बुद्धि पछि आउँछ भन्थे, हो रहेछ । अरु साथीहरु जस्तै पहिला खस भाषामा लेखेर, छापेर कोइँच भाषामा अनुवाद गरेको भए क्या राम्रो गरिस भनेर स्यावासी पनि पाइने रहेछ ! सबै हुने रहेछ- नाम, दाम, काम र ठूलो विद्वान पनि कहलिने रहेछ । कोइँच भाषामा मात्र लेख्नले पाखैमा बाँजो पल्टेर टक्सिए टुहुरा सिर्जनाहरु ।
‘लेख्न त लेखिस् कामै नलाग्ने ठाउँमा, कहाँ गइस् हराउने विलाउनेमा । कसले पढ्छ – कोइँचले पढ्छ – ल राख बाजी, तेरो कोइँच भनौदा सुनुवारहरुले त तेरो कोइँच भाषाको पुस्तक किनेर त परै जावोस् सित्तै दिँदा पनि पढ्दैनन् । के बाजी राख्छस् -‘ भनेर खसबाहुन मात्र होइन केही कोइँच साथीहरुले सुझाएको सम्भिmन्छु । सोच्छु, किन किन चित्तै बुझदैन । खसबामान साथीहरुको गिदी सापटी मागेर आफैंलाई धिक्कार्न मन लाग्छ- थुइय्या ! बुद्धि नभएको चितुवा, किर्वा । ल यो पनि बना कविता- ल्वाङ, मरिच, सुक्मेल हालेको मगमग वास आउने ।